توافق پوتین و ترامپ درباره ایران، اعلام آمادگی مسکو برای فروش اس-۴۰۰ به ایران، شکایت ایران از آمریکا به شورای امنیت و حمایت هفت کشور اروپایی از ماندن ایران در برجام، از جمله مهم‌ترین خبر‌ها و رویداد‌های مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت بوده اند. در این میان، باید به بیانیه دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام میان ایران و ۴+۱ نیز اشاره کرد.
به گزارش «تابناک» در پایان دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام که بعد از ظهر جمعه در وین اتریش برگزار شد، کشورهای حاضر در این نشست (ایران و ۴+۱) بیانیه‌ای در خصوص نتایج مذاکرات خود منتشر کردند.
در این بیانیه که در ۹ بند تنظیم شده، آمده است؛
۱. نشست کمیسیون مشترک برجام در هفتم تیرماه ۱۳۹۸ در وین برای بررسی شرایط کنونی و بحث در خصوص تحولات اخیر در هر دو بخش تعهدات رفع‌تحریم‌ها و هسته‌ای برگزار شد. بر اساس برجام، کمیسیون مشترک مسئولیت نظارت بر اجرای این توافق را بر عهده دارد.
۲. نشست به ریاست خانم هلگا اشمید به نمایندگی از طرف نماینده عالی اتحادیه اروپایی، و با حضور چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس و جمهوری اسلامی ایران، در سطح معاونان وزرای خارجه / مدیران سیاسی برگزار شد.
۳. برجام همچنان یک عنصر کلیدی در ساختار جهانی عدم اشاعه است که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ به اتفاق آرا مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است؛ مضافاً اینکه در پرتو تنش‌های جدید، صیانت از برجام همچنان برای امنیت و ثبات منطقه‌ای اساسی است.
۴. با توجه به تحولات و بیانیه‌های نگران‌کننده اخیر، اعضا اهمیت ادامه اجرای کامل و مؤثر این توافق از سوی تمامی طرف‌ها را خاطرنشان ساختند و هم‌زمان یادآور شدند که رفع تحریم‌ها یک بخش اساسی از برجام است و در این خصوص تعهدات مربوطه خود را مرور کردند. آن‌ها همچنین تلاش‌های معطوف به کاهش آثار منفی خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها را، که مکرراً نسبت به آن ابراز تأسف کرده‌اند مورد توجه قرار دادند. فرانسه، آلمان و انگلستان به‌اطلاع اعضا رساندند که اینستکس عملیاتی شده و در دسترس تمامی دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی قرار دارد و نخستین تراکنش‌های آن نیز در حال پردازش است. همکاریهای تکمیلی جاری با نهاد متقابل تأسیس‌شده ایرانی (سازوکار تجارت و تأمین مالی ایران و اروپا) تسریع خواهد شد. آن‌ها تأیید کردند که برخی دولت‌های عضو اتحادیه اروپایی در حال پیوستن به سهامداران اینستکس، که یک سازوکار خاص معطوف به تسهیل تجارت قانونی با ایران است، هستند. آن‌ها همچنین در حال تلاشند تا اینستکس را به‌روی فعالان اقتصادی کشورهای ثالث نیز باز کنند.
۵. اعضا همچنین در میان سایر موضوعات مختلف مطرح، پیشرفت خوب در پروژه مدرن‌سازی رآکتور تحقیقاتی اراک و پروژه تبدیل تأسیسات فردو برای تولید ایزوتوپ‌های پایدار را، آن‌گونه که در برجام پیش‌بینی‌شده، مورد توجه قرار دادند. اعضا بر اهمیت این پروژه‌ها از منظر عدم اشاعه هسته‌ای تأکید کردند. در خصوص پروژه اراک، اعضا مشخصاً از پیشرفت‌های حاصله توسط رؤسای مشترک کارگروه اراک یعنی چین و انگلستان، از جمله امضای قرارداد «تجزیه و تحلیل حالات گذرای رآکتور» بین ایران و چین، استقبال کردند. کمیسیون مشترک مجدداً تعهد قاطع خود برای حمایت کامل از این پروژه‌های هسته‌ای، از جمله تکمیل بموقع پروژه مدرن رآکتور تحقیقاتی اراک و تأمین تجهیزات لازم برای آن را مورد تأکید قرار داد. اعضا همچنین در جریان گزارش فعالیت‌های جاری در حوزه همکاری هسته‌ای صلح‌آمیز در چارچوب پیوست شماره سه برجام نیز قرار گرفتند.
۶. اعضا بر نقش کلیدی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، به عنوان تنها نهاد بی‌طرف که مسئول نظارت بر اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد به‌منظور راستی‌آزمایی ماهیت منحصراً صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است، تأکید کردند.
۷. به‌عنوان بخشی از فعالیت‌های جاری در خصوص موضوعات هسته‌ای و تحریم‌ها، کمیسیون مشترک کارشناسان را موظف کرد تا به دنبال راهکار‌های عملی به ویژه برای صادرات اورانیوم دارای غنای پایین و آب‌سنگین تحت ترتیبات مناسب باشند. به موازات این، آن‌ها همچنین از طریق تشکیل جلسات تبادل نظر کارشناسی تخصصی و متمرکز، تلاش‌های خود را در رابطه با برداشتن تحریم‌های همسو با تعهدات مندرج در بند هشتم بیانیه نشست وزرای کمیسیون مشترک برجام مورخ ۱۵ تیرماه ۱۳۹۷، به منظور ارائه راه‌حل‌های عملی در جهت حفظ عادی‌سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران تشدید خواهند کرد.
۸. کمیسیون مشترک به موجب مفاد برجام، همچنان تنها محل مرتبط برای بررسی و تبادل نظر در خصوص تمام مسائل و نگرانی‌هاست.
۹. اعضا توافق کردند از نزدیک، اجرای برجام را رصد کنند و تصمیم گرفته شد تا نشست کمیسیون مشترک وزرای خارجه برجام در آینده نزدیک تشکیل شود.
توافق پوتین و ترامپ درباره ایران
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه امروز جمعه اعلام کرد: رؤسای جمهوری روسیه و آمریکا درباره لزوم حل دیپلماتیک موضوع تنش‌های درباره ایران توافق کردند.
وزیر امور خارجه روسیه در این خصوص گفت: رؤسای جمهوری روسیه و آمریکا در خصوص برجام، برنامه هسته‌ای ایران و آنچه در دریای عمان روی داد با یکدیگر رایزنی کردند. موقعیت سختی است؛ اما دو رئیس جمهوری تأیید کردند به دنبال یافتن راه حل دیپلماتیک برای خروج از این وضعیت هستند.
سرگئی لاوروف ادامه داد: در حال حاضر ما تلاش می‌کنیم تا مطمئن شویم همه طرف‌های مؤثر در این اوضاع در حال کار برای دست یافتن به راه حلی دیپلماتیک به منظور خروج از این موقعیت هستند.
این در حالی است که میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین المللی در وین امروز جمعه در پیامی توئیتری اعلام کرد: نشست امروز کمیسیون مشترک برجام در وین را می‌توان تا حدی رضایت بخش توصیف کرد. پیشرفتی حاصل نشد؛ اما قطعاً یک شکست هم نبود. همه شرکت کنندگان بر تعهد کامل به برجام به رغم وجود مشکلات تأکید کردند.
اعلام آمادگی مسکو برای فروش اس-۴۰۰ به ایران
روز جمعه سازمان همکاری فنی ـ نظامی روسیه اعلام کرد: مسکو برای صادرات سامانه پدافند هوایی اس - ۴۰۰ به ایران آمادگی دارد، ولی تاکنون تقاضایی در این باره دریافت نکرده است.
این در حالی است که «الکساندر شرین» قائم مقام کمیته دفاعی دومای روسیه پنجشنبه سی ام خرداد ماه سال جاری به ایران پیشنهاد داد تا به گزینه خرید سامانه‌های پدافند دفاعی «اس -۴۰۰» از روسیه فکر کند.
پیشنهاد این مقام ارشد دومای روسیه پس از آن مطرح شد که گزارش هایی درباره تصمیم آمریکا برای اعزام حدود یک هزار نیروی نظامی و نیز سامانه پاتریوت به خاورمیانه منتشر شده بود.
قائم مذکور روسیه در این باره به «ریانووستی» اعلام کرده بود: من بر این باورم که این سامانه (پاتریوت) عمدتاً از جانب کشوری مورد استفاده قرار می‌گیرد که قصد دفاع از خود را داشته و می‌خواهد حریم هوایی‌اش را ببندد. من تصورم این است که این اقدامات آمریکا چیزی جز تلاش برای نشان دادن قابلیت های نظامی خود و وادار کردن وقوع یک تشنج نظامی نیست. در این رابطه من معتقدم که ایران نیاز مبرم به خرید سامانه اس -۴۰۰ روسیه دارد.
شکایت ایران از آمریکا به شورای امنیت
روز جمعه «غلامحسین دهقانی»، معاون حقوقی وزارت امور خارجه کشورمان در گفت‌و‌گویی اظهار داشت: پس از این تجاوز و سرنگونی یک پهپاد تجسسی آمریکا به قلمروی هوایی ایران، وزارت امور خارجه در نامه‌ای شکایت خود را به شورای امنیت سازمان ملل و دبیرکل این سازمان برد و بر اساس ماده ۵۱ منشور ملل متحد به این تجاوز شکایت کرد.
وی افزود: در این نامه ایران متذکر شده است که در صورت تکرار اقداماتی از این دست، دفاع از مرز‌های آبی خویش و مقابله با هرگونه تجاوز را حق خود می‌داند.
وی اظهار داشت: طرف آمریکایی ادعا می‌کند که این پهپاد وارد حریم هوایی کشورمان نشده که البته هرگز نمی‌تواند چنین ادعایی را ثابت کند، چون این پهپاد پس از انهدام در خاک ایران سقوط کرد.
دهقانی با اشاره به شکایت ایران به خاطر تحریم‌های آمریکا در دیوان دادگستری لاهه نیز گفت: این دیوان در قرار موقتی تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان به‌ویژه در زمینه غذا و دارو را محکوم کرده است.
وی افزود: طبق این قرار موقت، دیوان دادگستری لاهه باید در زمینه نقل و انتقالات مالی ایران به ویژه در زمینه تهیه دارو تسهیل کند، در حالی که هم‌اکنون در عمل آمریکا با فشار حداکثری در این خصوص عمل می‌کند.
معاون حقوقی وزارت امور خارجه، که با ایرنا گفت‌وگو می‌کرد، اظهار داشت: ایران دفاع از حق مشروع خود را در این زمینه از طریق گزارشگر دیوان دادگستری لاهه پیگیری می‌کند.
حمایت هفت کشور اروپایی از ماندن ایران در برجام
هم‌زمان با آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، هفت کشور اتریش، بلژیک، فنلاند، هلند، اسلوانی، اسپانیا و سوئد با صدور بیانیه مشترکی از تلاش‌ها برای عملیاتی کردن سازوکار ویژه مالی اروپا و ایران به نام اینستکس در جهت متقاعد کردن ایران برای ادامه اجرای کامل تعهداتش در برجام حمایت کردند.
در این بیانیه آمده است: ما از مشکلات اجرای بخش اقتصادی برجام آگاهیم و با انگلیس، فرانسه، آلمان، سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا و کمیسیون اروپا همکاری می‌کنیم تا کانالی را برای تسهیل تجارت مشروع و عملیات مالی با ایران ایجاد کنیم.
بیانیه یادشده، سازوکار ویژه مالی اروپا به نام اینستکس را یکی از بهترین ابتکارات صورت گرفته در این زمینه نامید و افزود: این مهم است که جمهوری اسلامی ایران به اجرای کامل تعهداتش در برجام پایبند باشد و به همه مفاد و مقررات این توافق احترام بگذارد.
