رشت - استفاده نادرست از عرصه سواحل، شرایطی را فراهم آورده تا با تصویب طرح ساماندهی سواحل کشور ، حفظ و حراست از این موهبت الهی به طور جدی در دستور کار مسئولان کشوری و استان گیلان قرار گیرد.
خبرگزاری مهر- گروه استانها: تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که اگر برج ایفل را از پاریس بگیرند و یا اهرام مصر را تخریب کنند چه می شود؟ چرا راه دور، اصلا به این فکر کرده اید اگر جاذبه گردشگری هر کدام از شهرهای کشور را بگیرند چه بر سر گردشگری شهرها خواهد آمد؟ آیا به سواحل شمال هم فکر کرده اید؟ سواحلی که بخش عظیمی از جاذبه گردشگری استانهای شمالی بوده که متاسفانه طی سال های گذشته به واسطه بهره برداری نادرست در معرض خطر قرار گرفته اند.
گردشگری با طعم شنا
استان گیلان با داشتن حدود ۳۰۰ کیلومتر ساحل از دریای خزر، یکی از سه استان شمالی است که در فصل تابستان پذیرای بسیاری از گردشگرانی است که این استانها را برای لذت بردن از مواهب دریا انتخاب می کنند.
وجود سواحل متعدد در شهرهای انزلی، رودسر، آستارا، چابکسر و... زمینه ای را فراهم آورده تا گردشگران ضمن استفاده از سایر جاذبه های گردشگری این استان، از لذت شنا کردن در این سواحل نیز بهره ببرند.
هرچند هر ساله بر تعداد گردشگرانی که سواحل شمالی را برای گذران اوقات خود انتخاب می کنند افزوده می شود اما، نبود مدیریتی علمی و نظام مند در سالهای گذشته باعث شده تا بخشهای وسیعی از سواحل شمالی خصوصا در استان مازندران و قسمتی از استان گیلان در معرض خطر آلودگی و تصرفات غیر قانونی قرار گرفته و این جاذبه گردشگری طبیعی که سالهای سال پذیرای مهمانان زیادی از سراسر کشور بوده، رفته رفته محبوبیتش را در بین گردشگران از دست بدهد.
ضرورت ساماندهی سواحل
به صدا در آمدن این زنگ خطر زمینه ای شد تا با تصویب ماده ۶۳ قانون برنامه چهارم توسعه کشور و آیین نامه اجرایی آن، طرح جامع ساماندهی سواحل کشور به عنوان سندی فرابخشی در استانهای ساحلی کشور به خصوص استانهای شمالی اجرا شود.
بر اساس این مصوبه دولت و نمایندگان آن در استانها موظفند تا ازهرگونه تخریب و آلودگی سواحل جلوگیری کرده و زمینه ایجاد توسعه پایدار در مناطق ساحلی، تضمین حق بهره‌برداری عمومی از سواحل و ساماندهی استفاده از سواحل کشور را فراهم کنند.
در این راستا و با اجرایی شدن طرح جامع ساماندهی سواحل، طرح سالم سازی دریا اگر چه از سالها پیش در سواحل شمالی اجرا می شده است اما، مورد توجه ویژه قرار گرفته تا از این طریق بتوان ضمن فراهم آوردن شرایط مناسب جهت بهره برداری گردشگران از سواحل، در حفظ و حراست از سواحل به خصوص در بحث های زیست محیطی و جلوگیری از ایجاد آلودگی گام برداشت.
سواحل استان گیلان به دلیل کانونی بودن و موقعیت خاصی که دارند همواره مورد توجه ویژه بوده اند ولی با اجرایی شدن طرح ساماندهی سواحل، شرایطی پیش آمده تا این نگاه و توجه به طور ویژه تر و خاص تر باشد.
دبیر ستاد ساماندهی سواحل گیلان در خصوص اجرای طرح های سالم سازی درسواحل این استان به خبرنگار مهر می گوید: سواحل استان گیلان به دلیل کانونی بودن و موقعیت خاصی که دارند همواره مورد توجه ویژه بوده اند ولی با اجرایی شدن طرح ساماندهی سواحل، شرایطی پیش آمده تا این نگاه و توجه به طور ویژه تر و خاص تر باشد.
یونس رنجکش با اشاره به ملی شدن نوع نگاه به سواحل ادامه می دهد: حضور گردشگران در استان های شمالی که در برخی از فصول سال به حجم چند برابری بیشتر از جمعیت هر استان می رسد، شرایط ویژه ای را به وجود می آورد تا مسئولان نتوانند با تکیه بر بودجه استانی از پس مدیریت این موضوع بر آیند و به همین واسطه ایجاد یک نگاه ملی به بحث گردشگری دریا ضرورت داشت.
وی می افزاید: خوشبختانه نگاه ملی به سواحل به وجود آمده و مسئولان به این نتیجه رسیده اند که استانهای شمالی نمی توانند به تنهایی و با بودجه های استانی جوابگوی نیازهای گردشگران زیادی باشند که به این استانها سفر می کنند به همین دلیل بودجه ملی برای ارجای این طرح مد نظر قرار گرفته است.
رنجکش با اشاره به سهم ۵۰ میلیارد ریالی گیلان از بودجه این طرح تصریح می کند: در سال گذشته ۲۶۰ میلیارد ریال بودجه ملی برای ساماندهی سواحل در نظر گرفته شد که از این میزان تنها نیمی محقق شد و سهم گیلان نیز از ۱۳۰ میلیارد ریال باقیمانده تنها ۵۰ میلیارد ریال بود.با این حال با همین میزان بودجه نیز اقدامات موثری در خصوص ساماندهی سواحل انجام شد که امیدواریم در سال جاری این بودجه افزایش یابد.
دبیر ستاد ساماندهی سواحل گیلان می افزاید: در حال حاضر ۴۳ طرح سالم سازی و ۱۰۰ شناگاه به منظور بهره مندی گردشگران از سواحل در سطح استان مشغول به فعالیت هستند که در صورت تامین بودجه کافی، چه در بحث کیفی و چه کمی این میزان افزایش خواهد یافت.
مدیریت جانمایی، رکن اصلی سالم سازی
هرچند توسعه پایدار و ایجاد اشتغال در حوزه گردشگری تنها یکی از مزیت های اجرای طرح های سالم سازی در سواحل است ولی بی شک همانطور که در اهداف طرح جامع نیز یاد شده، حفاظت از سواحل در برابر آلودگی های زیست محیطی یکی از مهمترین اهداف اجرایی این طرح محسوب می شود که مسئولان استانی ملزم به محقق ساختن آن هستند.
در این راستا جانمایی صحیح طرح های سالمسازی و مدیریت حضور گردشگران در استانهای شمالی یکی از دغدغه هایی است که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
سرپرست محیط زیست دریایی اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان در این باره به خبرنگار مهر می گوید: یکی از مهمترین مسائل در بحث ایجاد طرح های سالم سازی و شناگاه ها در سواحل، رعایت اصول جانمایی این طرح ها است.
رعایت اصل دوری این طرح ها از حاشیه مصب رودخانه ها که به طور معمول مکانی برای دفع فاضلاب های شهری و روستایی هستند، یکی از حساس ترین مواردی است که رعایت نکردن آن منجر به تبعات زیست محیطی جبران ناپذیری خواهد شد.
امیر اکبرزاده توضیح می دهد: رعایت اصل دوری این طرح ها از حاشیه مصب رودخانه ها که به طور معمول مکانی برای دفع فاضلاب های شهری و روستایی هستند، یکی از حساس ترین مواردی است که رعایت نکردن آن منجر به تبعات زیست محیطی جبران ناپذیری خواهد شد.
وی ادامه می دهد: اختلاط آب دریا با فاضلاب های تصفیه نشده و بار میکروبی حاصل از جانمایی نادرست این محل ها علاوه بر اینکه می تواند به مرور زمان باعث بروز بیماری های مختلف در انسان شود، به زیست محیط دریا نیز آسیب های جدی وارد کرده و در شرایط بحرانی حتی منجر به از بین رفتن گونه های جانوری موجود در آن شود.
اکبر زاده با اشاره به لزوم فراهم آوردن زیر ساخت های اولیه استاندارد در احداث طرح های سالم سازی تاکید می کند: به طور معمول این طرح ها نیازمند یک سری امکانات زیرساختی مثل سرویس بهداشتی یا سیستم جمع آوری و دفع زباله هستند که با توجه به بالابودن سطح آب های زیرزمینی در این مناطق، استاندارد نبود این زیر ساخت ها آلودگی هایی را که بر اثر تجمعات انسانی به وجود آمده را به دریا متقل کرده و باعث ایجاد آلودگی در سطح دریا می شود.
عدم ساماندهی سواحل استانهای شمالی را با مشکلات عدیده مواجه می کند
وی می افزاید: در کنار این، تجمع انسانی همواره با تولید زباله همراه است و پراکندگی زباله دراین مناطق، از آسیب های جدی در سواحل به شمار می آید.
اکبر زاده تاکید می کند: بهره گیری از مواهب دریا و در عین حال آسیب نرساندن به دریا مهمترین مساله است که در صورت رعایت نکردن آن، به طور حتم تا چند سال آینده استانهای شمالی را با مشکلات عدیده در سواحل روبرو خواهد کرد.
اگرچه نامهربانی مردم و مسئولان طی سالهای گذشته دل دریایی سواحل را مکدر کرده اما شاید اجرای طرح ساماندهی و سالم سازی راهی باشد برای التیام زخم های ساحل و دریا. که باید برای اجرای این طرح های سالم سازی در سواحل مسئولان و مردم در کنار یکدیگر پای کابر باشند.
خبرنگار: مریم حسینی