تداوم شرایط حساس امنیتی در افغانستان؛
در شرایطی که طی هفته های اخیر، افغانستان شاهد دور جدیدی از تلاش های طالبان برای تصرف مناطق مختلف و ایجاد درگیری و ناامنی بوده، اکنون خبر می رسد که این گروه، حمله گسترده ای علیه شهر مهم «قندوز» در شمال افغانستان ترتیب داده است؛ هرچند این حمله دست کم تاکنون نتوانسته به سقوط شهر منجر شود، نشانگر اوضاع حساس و شکننده این کشور است.
در شرایطی که طی هفته های اخیر، افغانستان شاهد دور جدیدی از تلاش های طالبان برای تصرف مناطق مختلف و ایجاد درگیری و ناامنی بوده، اکنون خبر می رسد که این گروه، حمله گسترده ای علیه شهر مهم «قندوز» در شمال افغانستان ترتیب داده است؛ هرچند این حمله دست کم تاکنون نتوانسته به سقوط شهر منجر شود، نشانگر اوضاع حساس و شکننده این کشور است.بر اساس گزارشی که «گاردین» منتشر کرده، طالبان حملاتی را از چهار محور مختلف علیه قندوز ترتیب داده اند، اما نیروهای امنیتی موفق به عقب راندن آن ها شده اند. محمدالله باهج، رئیس اداره هماهنگی پلیس افغانستان در قندوز می گوید، نیروهایش در اطراف شهر با نیروهای طالبان درگیر هستند. در همین حال، ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان، اعلام کرده که نیروهای این گروه توانسته اند، چندین ناحیه را در قندوز تصرف کنند.
گفتنی است، قندوز سپتامبر سال گذشته کامل به دست طالبان افتاد و این، نخستین باری بود که این گروه توانست پس از پانزده سال، یک واحد شهری مهم را تحت کنترل خود درآورد. با این حال، نیروهای امنیتی توانستند در چند روز، شهر را از طالبان پس بگیرند.
شرایط حساس امنیتی
حملات صبح امروز که درست یک روز پیش از برگزاری یک کنفرانس مربوط به افغانستان در بروکسل انجام می گیرد، نشانگر وضعیت شکننده امنیتی در افغانستان است. این در شرایطی است که گفته می شود، نیروهای دولتی در بهترین حالت، تنها بر دو سوم خاک کشور تسلط و کنترل دارند. از سوی دیگر، این حمله در حالی صورت می گیرد که طالبان، حملات خود را نه تنها در قندوز، بلکه در مناطق مختلف کشور، از جمله استان استراتژیک «هلمند» در جنوب افغانستان، افزایش داده است.
سقوط قندوز در سپتامبر سال گذشته، یکی از جدی ترین ضرباتی بود که از زمان خروج بخش عمده نیروهای ائتلاف بین المللی در سال 2014، به پیکره دولت مورد حمایت این ائتلاف وارد شده بود. از سوی دیگر، تلاش آمریکا برای حمایت از دولت نیز فاجعه آفرید، زیرا جنگنده های آمریکایی در جریان حملات هوایی در قندوز، یک بیمارستان متعلق به پزشکان بدون مرز را هدف قرار دادند که به جان باختن 42 نفر منجر شد.
هرچند نیروهای طالبان ظرف مدت تنها چند روز از شهر بیرون رانده شدند، صرف نشان دادن اینکه آن ها قادر هستند یک مرکز شهری را تحت کنترل بگیرند، نشانگر قدرت رو به افزایش این گروه و نیز اوضاع امنیتی وخیم و حساس افغانستان بود. سخنگوی طالبان نیز در پیام اخیر خود تأکید کرده این گروه به جز قندوز، به حملات خود در هلمند و اوروزگان نیز ادامه می دهد.
مسأله فقط تصرف سرزمین است؟
بر اساس اخباری که طی یکی دو روز اخیر منتشر شده، طالبان همزمان با آغاز دور جدید حملات به قندوز به موفقیت های دیگری نیز در این شهر دست یافته که شاید اهمیت بلندمدت آن حتی از اوضاع کنونی نیز بیشتر باشد. در همین راستا، شورای ولایتی قندوز در شمال افغانستان اعلام کرد، بیش از نیمی از مواد درسی مدارس قندوز توسط طالبان تعیین و تدریس میشود.
برخی از اعضای شورای ولایتی قندوز می‌گویند که برخی از دانش‌آموزان مدارس قندوز نیز به صفوف طالبان پیوسته‌اند. طالبان در مدارس معلمان و مدیرانی را تعیین کرده‌اند که از دولت افغانستان حقوق دریافت می‌کنند. توریال کاکر، معاون شورای ولایتی قندوز نیز به رادیو آزادی تایید کرد که بیش از نیمی از مدارس این ولایت تحت کنترل و اداره طالبان قرار دارد.
وی افزود: بیشتر مناطق شهرستان «دشت ارچی»، «نیم حصه قلعۀ‌زال»، «خان آباد» و «چهار دره» تحت کنترل طالبان قرار دارد و در دیگر شهرستان ها نیز بیش از نیمی از مدارس توسط این گروه اداره می‌شوند. امرالدین ولی، عضو دیگر شورای ولایتی قندوز نیز اظهار داشت که طالبان در مناطق تحت کنترل خود معلمانی را گماشته‌اند که از دولت حقوق دریافت می‌کنند و مقامات ولایتی قندوز نیز توانایی انجام کاری ندارند.
از سوی دیگر، محمد رستم احمدی، رئیس آموزش و پرورش ولایت قندوز، اظهارات اعضای شورای ولایتی این ولایت را نادرست دانسته است. گفته میشود، در ولایت قندوز نزدیک به 300 هزار دانش‌آموز افغان از جمله 120 هزار دختر مشغول به تحصیل هستند.
وضعیت در هلمند چگونه است؟
روز گذشته اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه طالبان افغانستان در ادامه حملات خود به مناطق استراتژیک استان هلمند، به لشکرگاه، پایتخت این استان نزدیک شده اند. بر این اساس، با وجود اینکه دولت کابل با پشتیبانی هوایی جنگنده های آمریکایی مواضع طالبان در استان هلمند را هدف قرار داده بود، درگیری‌ها برعکس شد و طالبان پیشروی کرد.
رویترز با بیان این مطلب نوشت، طالبان افغانستان در ادامه حملات خود به مناطق استراتژیک استان هلمند، به لشکرگاه، پایتخت این استان نزدیک شدند. تصرف هلمند برای طالبان یک پیشروی بزرگ بعد از تصرف شمال قندوز در یک سال گذشته خواهد بود و تأثیر مخربی در نیروهای دولت افغانستان در این جنگ خواهد گذاشت. طالبان اکنون کنترل بخش بزرگی از استان تریاک خیز هلمند را در دست دارند.
مقامات محلی استان هلمند اظهار داشته اند، نیروهای امنیتی در حال سرگرم کردن طالبان هستند تا در عملیاتی تهاجمی آن ها را از منطقه عقب برانند. یک افسر پلیس در استان هلمند در این رابطه گفت: «نیروهای امنیتی تنها 300 متر با مواضع طالبان فاصله دارند. طالبان از داخل منازل مسکونی به سمت نیروهای دولتی شلیک می کنند و ما منتظر نیروهای جدید هستیم تا آن ها را شکست دهیم». در همین حال، سخنگوی طالبان اعلام داشت که در این درگیری ها نیروهای دولتی افغانستان تلفات سنگینی داده اند.
