یک سرممیز اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از دستمزد بسیار اندک برای ممیزی سخن گفته، شیوه انتخاب ممیزان را تشریح کرده، بر حوزههای پرچالش اشاره کرده و در نهایت تاکید نموده بعضی بررسها از روی اعتقادی که به ارتقای فرهنگی دارند، حتی دستمزد نمیگیرند!
به گزارش «تابناک»؛ ممیز یا بررس نام محترمی برای مامور سانسور موارد خارج از عرف و قانون -به زعم ممیز- در متون کتب است و سرممیز یا سربررس در واقع عنوانی است که به مدیر یک گروه از ماموران سانسور تعبیر میشود؛ مدیری که مسئولیت حسن انجام کار همکارانش را برعهده دارد و معمولاً نه هویت ممیزها و نه هویت سرممیزها عیان نمیشود.
نویسندگان پس از تحویل کتابشان، اگر آثارشان مشمول ممیزی شود، برگهای مشتمل بر اصلاحات ضروری از جمله حذفیات لازم به عنوان پیششرط صدور پروانه چاپ را دریافت میکنند و هیچگاه نویسنده مستقیماً با ممیز یا سرممیز گفت و گویی ندارد؛ فضایی که اگر شکل میگرفت، شاید ممیزی برخی کتب بسیار کمتر میشد اما حواشی علنی شدن هویت سرممیزان و ممیزان باعث شده تا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصمیم به استمرار مخفی نگه داشتن هویت این گروه نماید.
اعتماد موفق شده با یکی از این سرممیزها گفت و گویی داشته باشد و البته در این گفت و گو نه اشاره به نام سربررس شده، نه تصویری از این مامور ارشد سانسور کتاب منتشر شده و حتی نه مشخصات کلی از سرممیز داستان ذکر شده است. این گفت و گو مستقیما با پرسش و پاسخها همراه شده است. بخشیهای مهم این گفت و گو را در «تابناک» میخوانید:
- ما بررس نیستیم، ما ارزیاب هستیم... هیچکدام از بررسهای اداره کتاب استخدام وزارتخانه نیستند. عموماً افراد شاغلی هستند که مدرس دانشگاه یا حوزه یا کارشناسان فرهنگی ادارات دیگری هستند یا خودشان ناشر و نویسندهاند. ما ارزیابی که بررسی کتاب شغل اولش باشد، اصلاً نداریم. ما گروههای مختلف ارزیابی داریم که شامل یک سربررس و تعدادی بررس به عنوان اعضای گروه هستند. در واقع بررسها از راه کار در وزارت ارشاد به این عنوان ارتزاق نمیکنند.
- هر بررس ماهیانه چهار یا پنج کتاب میخواند. دستمزد بررسی کتاب برای ما حکم آب باریکه کمک خرج را دارد. صفحهای پول میگیریم و این دستمزد از صفحهای 200 تا 400 تومان متفاوت است. تفاوت سطح تحصیلات و تجربیات ما در نشر بستگی دارد، نه به متون. گاهی سربررس چون فقط کار انجام شده دیگری را نظارت میکند، کمترین دستمزد را میگیرد... برخی از روی اعتقادی که برای ارتقای فرهنگ دارند، حتی دستمزد نمیگیرند!
- یک چیزی را همین جا به شما بگویم؛ اینکه میگویند بررسها بیسواد هستند، بسیار بیانصافی است. لااقل من شاهد هستم در این دو سال دولت یازدهم سعی شده است آن تعداد انگشت شمار از بررسان که سطح سواد و تحصیلات کافی نداشتند، عذرشان خواسته شد.
- (درباره شیوه انتخاب ممیزها) معمولاً کار این است که مدیریت اداره کتاب با مشورت مشاورانش عدهای را برای تصدی وظیفه ارزیابی متون کاندیدا میکند. لیست این کاندیداها توسط یک هیات تخصصی نهایی میشود و برای تصویب نهایی به شورای نظارت بر کتاب که منتخب شورای عالی انقلاب فرهنگی است، معرفی میشوند. عدهای از آنان انتخاب میشوند. انتخابشدگان به عنوان سربررس برگزیده میشوند و هریک از سربررسها تیم مورد نظر خود را میچیند. بررسهای منتخب هر سربررس دیگر لزومی ندارد، به تایید هیات نظارت بر کتاب برسند.