تابناک گیلان: روزنامه گیلان امروز در شماره شنبه نهم آبان ماه مطلبی با عنوان علل ضعف مالی شهرداری رشت به قلم محمدکاظم شکوهی راد مدیر مسئول این نشریه در ارتباط با ضرورت بهره گیری شهرداری رشت از اعتبارات ملی در کنار استفاده از کمک سرمایه گذاران منتشر کرده است.
لازمه تغییر جدی در چهره شهر رشت به کارگیری امکانات مالی قابل توجه است و شهرداری رشت برای چنین پروژه های عمده ای که بتواند به صورت واقعی چهره شهر رشت را تغییر داده و به عنوان یک شهر برخوردار با حفظ هویت فرهنگی نمود پیدا کند، امکانات لازم سخت افزاری و اعتباری را در اختیار ندارد. طبعاً برای پیشبرد برنامه های عمده مانند بازکردن چند مسیر و خیابان و تغییر وضعیت دو رودخانه اصلی گوهررود و زرجوب و بهینه سازی محوطه و اطراف برکه هایی مانند عینک لازم است علاوه بر کمک سرمایه گذاران از اعتبارات ملی استفاده کند، در شرایط فعلی بدون بهره گیری از کمک های ملی پیشبرد برنامه های شهر رشت غیرمقدور به نظر می رسد.
باید پرسید چرا شهر رشت به عنوان مرکز مهمترین استان شمالی کشور و با جمعیتی حدود 800 هزار نفر و سابقه ای از وجود امکانات فرهنگی و شهری با قدمت یکصد سال و یدک کشیدن عنوان «کلان شهر» در مقام مقایسه با شهرداری های مشابه به عنوان یک شهرداری ضعیف ارزیابی می شود؟ برای عده ای که ساده انگارانه فکر می کردند اتلاق عنوان کلان شهر به رشت کافی است تا امکانات و توان شهر و شهرداری برای جذب بودجه به طور قابل توجه بالا برود اما دیدیم که چنین نشد.
کل اعتبارات و بودجه مورد انتظار یا قابل پیش بینی در رشت سالیانه حدود 200 تا 300 میلیارد تومان است که این رقم در حد کمتر از یک دهم اعتبار شهرهای مشابه یا نزدیک مانند شیراز، اراک، اصفهان، تبریز و ... است. اگر برنامه ها در ده کلان شهر کشور قابل توجه و درخور است اما در رشت همچنان عقب ماندگی چشم گیر مهمترین دلیل آن فقر مالی است و عدم وجود درآمد مناسب، در حالی که طی دو دهه اخیر شهرداری رشت برای کسب درآمد چشم خود را به روی تخلفات گوناگون ساختمانی و فروش غیر طبیعی تراکم بسته و تنها به فکر کسب درآمد از این راه بوده است - به ناچار - در حالی که در دیگر شهرها حتی شهرهایی چون اردبیل، ارومیه، ساری و زنجان سطح تخلفات ساخت وساز بدین حد نبوده و شهرداری های مذکور برای درآمد فروش تراکم و خلاف های ساختمانی به حد شهرداری رشت برنامه نداشته اند اما از توان مالی بهتری برخوردارند.
به نظر نگارنده دلیل عمده درآمد ناکافی شهرداری فقر نسبی عمومی مردم بوده که قادر به پرداخت عوارض و کمک های جدی به شهرداری نیستند اما تمام مساله این نیست.
ضعف مدیریت و ساختار شهرداری رشت و وجود باندهای فساد طی سالیان گذشته و عدم بهره گیری مناسب از اعتبارات موجود نیز عامل دیگری برای عقب ماندگی و فشار بر بودجه ناکافی شهرداری بوده است، دو دلیل عمده دیگر برای ضعف بودجه شهرداری رشت وجود دارد که باید به آن توجه شود.
اول – نوع فعالیت های اقتصادی استان گیلان است، استان گیلان فعالیت بخش کشاورزی عمده دارد به طوری که تعدادی از محصولات و نیازهای استراتژیک کشور مانند برنج، چای و ... از گیلان تهیه می شود. بخش شیلات و دامداری نیز که جزو بخش کشاورزی است نقش عمده در درآمد و فعالیت اقتصادی استان دارد که این بخش اساسی و اصلی از پرداخت مالیات و عوارض معاف است، بنابراین از عمده ترین فعالیت های استان چیزی نصیب شهرداری نمی شود.
دوم – بخش صنعت که در استان روزگاری جایگاه عمده داشت امروز متاسفانه عمده ترین کارخانجات و صنایع اساسی استان دارای دفتر مرکزی و محل تصمیم گیری و صدور فاکتور خود را در تهران متمرکز کرده اند و بنابراین وجوه حاصل از مالیات بر ارزش افزوده فروش آنها نصیب استان نمی شود و به شهرداری تهران می رسد.
تمام عوارض منفی و زیست محیطی این کارخانجات متوجه استان است اما آنچه باید به شهرداری های استان بپردازند، نمی پردازند. بخش بازرگانی و کسب و کار هم در گیلان اگرچه از نظر تعدد و کمیت زیاد است اما متاسفانه از نظر مالی و حجم معاملات چندان قوی نیست که بتواند نقش عمده ای در درآمد شهرداری ها داشته باشد. لذا در کوتاه مدت دولت باید کمک خود را برای پیشبرد برنامه هایی که شهرداری برای تغییر چهره شهر دارد، افزایش جدی بدهد و از طرف دیگر مدیران استان برای استقرار دفاتر کارخانجات عمده استان در رشت تلاش کنند تا در استان از حداقل فعالیت اقتصادی و صنعتی در حد متعارف و معقول در جهت تقویت مالی شهرداری ها استفاده شود.