تابناک بوشهر: بدون شک بايد فاجعه تلخ منا را يکي از مهم ترين حوادثي دانست که طي سال هاي اخير آل سعود با آن درگير شده است و مشروعيت خود را به سبب آن از دست داده است. وسعت و گستره اين فاجعه و همچنين قصور آشکار آل سعود که منجر به تشديد وخامت اوضاع شده به شدت حاکميت عربستان را تحت فشار قرار داده است.
رسالت در ادمه نوشت: تمرکز عربستان براي تشديد بحران هاي منطقه به ويژه در عراق، سوريه، بحرين و يمن منجر به آن شده است تا رياض نتواند به طور مناسب کنگره عظيم حج را مديريت کند. فاجعه منا با صدها و کشته و زخمي اکنون به طور جدي حاکميت آل سعود را تحت تاثير و فشار قرار داده است و اين موضوع هم در داخل عربستان و هم در خارج از مرزها تبعات منفي گسترده اي را نصيب عربستاني ها كرده است.
در همين زمينه روزنامه انگليسي «اينديپندنت» در گزارشي با انتقاد شديد از مواضع سعودي‌ها در قبال جنگ يمن و همچنين مديريت آنها در قبال مراسم حج نوشت: «پادشاهي سعودي از مهمانان ويژه حفاظت مي‌کند، اما اجازه مي دهد زائران عادي بميرند». تحليلگر و نويسنده هندي اين مطلب افزود: «عربستان سعودي بمباران و حمله يمن را از اواخر ماه مارس آغاز کرد و اين حملات ادامه دارد. تک تک نهادهاي سازمان ملل پرچم قرمز را بالا آورده و گفته‌اند يمن با يک فاجعه انساني مواجه است. تعداد زيادي کشته و زخمي شده‌اند. سازمان ملل تخمين مي‌زند که بيش از 2100 غيرنظامي کشته شده‌اند و هر يمني در خطر مرگ قرار دارد».
اين نويسنده با اشاره به فاجعه مکه نوشت: «در حالي که مذاکرات در ژنو ادامه داشت و در حالي که يمن داشت مي‌سوخت، دو گروه از زائران در مناي عربستان سعودي در روز اول عيد قربان با هم برخورد کردند. خانواده سلطنتي سعودي مسئول حفظ امنيت و جان زائران هستند. اين دو گروه به دليل آنکه پليس راه‌هاي اصلي را مسدود کرد، روي هم افتادند. اين راه‌ها به منظور مديريت کردن ازدحام طراحي شده‌اند. حداقل 1000 زائر بر اثر ازدحام کشته شدند». نويسنده ادامه داد: «فساد شايع است و در نتيجه ناديده گرفته مي‌شود. در 1990 تقريبا 1500 نفر در اثر ازدحام در نزديکي محل تراژدي کنوني کشته شدند. مرگ و ميرها به طرزي زمان‌مند در سالهاي 1998،1994، 2001،2003،2004 و 2006 حادث شدند. چند هفته قبل سقوط جرثقيل در مسجدالحرام بيش از صد نفر را کشت. آيا اين مرگ و ميرها چهره طبيعي زيارتهاي گسترده است يا نشانه‌هايي از اهانت و تحقير سيستماتيک به جان‌هاي مردم عادي هستند؟»
اما به نظر مي رسد بحران در داخل عربستان بسيار جدي تر از اوضاع وخامت بار در فضاي بين المللي است و برخي اخبار از تنش شديد در خاندان آل سعود حکايت مي کند. اين وخامت اوضاع وقتي آشکارتر مي شود که يکي از شاهزادگان سعودي صراحتا خواستار کناره‌گيري «سلمان بن عبدالعزيز» شاه عربستان از قدرت و تغيير نظام در عربستان شده است. اخيرا روزنامه انگليسي گاردين که نام اين شاهزاده را به دلايل امنيتي فاش نکرد، نوشت که «يکي از شاهزادگان بلندپايه عربستان سعودي خواستار تغيير نظام در عربستان شده؛ عربستاني که اکنون با چالش‌هاي زيادي مانند قيمت نفت و انتقاد از اداره موسم حج روبه‌رو شده است». اين شاهزاده كه يکي از نوادگان عبدالعزيز ابن سعد از بنيانگذاران حکومت عربستان است به گاردين گفت از ماه ژانويه سال جاري ميلادي يعني زماني که سلمان به سلطنت رسيده است، در ميان اعضاي خاندان سلطنتي و در ميان مردم عربستان تشويش وجود دارد. اين شاهزاده اوايل اين ماه دو نامه نوشت که در آن خواهان کنار گذاشتن شاه شده بود.
وي در گفتگو با گاردين ادامه داد: «شرايط شاه ثبات ندارد و در واقع اين پسر شاه است که حکومت مي‌کند. بنابراين 4 يا 5 نفر از عموهاي من به زودي اين نامه‌ها را به بحث مي‌گذارند. تعداد بسياري در ميان نسل دوم آشفته هستند. عموم مردم، رهبران قبايل به شدت از اين [نامه] حمايت مي‌کنند و مي گويد بايد اين کار را انجام دهيد يا کشور به نابودي خواهد رفت.»
گاردين در ادامه نوشته است، مشروعيت مذهبي و سياسي سعودي‌ها بر پايه ادعاي آنها به مديريت حرمين شريفين بستگي دارد اما حوادث اخير در حج ضربه‌اي شديد به مشروعيت آنها زده است. گاردين در ادامه نوشت، عربستان به دليل کاهش قيمت نفت، با مشکل مالي مواجه شده است. ازهمين رو رياض 70 ميليارد دلار از ميزان سرمايه‌گذاري‌هاي خارجي خود کاسته تا کاهش قيمت نفت را جبران کند. در واقع عربستان بودجه خود را با نفت 90 دلاري بسته بود، اما
جابه جايي قدرت، جنگ در يمن و تهديد داعش موجب شدند تا تنها نفت 110 دلاري از کسري بودجه در عربستان جلوگيري کند.
از اين رو بايد گفت امروز دولت آل سعود با يک بحران واقعي و به تمام معنا رو به رو شده است. شاه نوپاي سعودي با ناپختگي عربستان را درگير چالش هايي کرده است که برون رفت از آنها فعلا امکان پذير نيست و از سوي ديگر به نتيجه رساندن شان در توان اين کشور نمي باشد. از سوي ديگر يک نفرت عمومي در سطح منطقه و حتي جهان عليه دولت عربستان در حال شکل گيري است که بسياري از کارشناسان و صاحب نظران عرصه بين المللي بر آن صحه مي گذارند. فاجعه تلخ منا نيز اوضاع بد قبلي را تشديد کرده است و اين وخامت اوضاع حتي باعث شده است دولت عربستان حتي خود را نيز سانسور کند!
براي مثال چند روز پيش وزارت بهداشت عربستان سعودي در سايت رسمي خود اعتراف کرد که بيش از 4100 حاجي در حادثه «منا» کشته شده‌اند اما ساعاتي پس از انتشار اين خبر، صفحه رسمي توئيتر وزارت بهداشت عربستان در تناقضي آشکار خبر سايت خود را تکذيب کرد و نوشت که افزايش تعداد قربانيان حادثه منا صحت ندارد!
يکي ديگر از نشانه هاي وخامت اوضاع در دولت عربستان را بايد در موضع گيري غيرمنطقي وزير امور خارجه اين کشور عليه ايران بدانيم که کاملا بيانگر وضعيت آشفته دولت سعودي است.
چند روز پيش وزير خارجه تازه وارد عربستان، در توهيني آشکار و بي ادبانه به رئيس‌جمهور و مردم کشورمان گفت: رئيس‌جمهور ايران و همه ايراني‌ها، آخرين کساني هستند که مي‌توانند درباره مراسم حج و دموکراسي صحبت کنند!
به اعتقاد کارشناسان دولت آل سعود، سعودي‌ها انتظار داشتند پس از فاجعه تلخ روي داده در «منا» با استفاده از تبليغات گسترده رسانه‌اي، بتوانند ضربه به حيثيت «آل سعود» را مهار کنند و بنا به گفته کاردار سفارت عربستان در تهران، اين حادثه را يک رخداد عمومي جلوه دهند؛ اما ايران برخلاف چاپلوسي سران برخي از کشورها از سعودي، به صراحت خواستار پاسخ‌گويي مقامات رياض شده است و از اين بالاتر مقامات کشور بر موضوعي دست گذاشته‌اند که براي سران سعودي خط قرمز محسوب مي‌شود و آن هم اداره حرمين شريفين توسط کميته‌اي متشکل از کشورهاي اسلامي است.
لذا در نهايت بايد تاکيد کنيم که امروز دولت آل سعود در يک بحران تمام معنا قرار گرفته است که نتايج آن در بلند مدت مي تواند تاثيرات مهم و چشمگيري در اين کشور داشته باشد. نبايد فراموش کرد که بستر اجتماعي عربستان يک آتش زير خاکستر است. بسياري از مردم اين کشور به ويژه شيعيان عربستان که درصد قابل ملاحظه اي از جمعيت اين کشور را نيز تشکيل مي دهند با سرکوب ها و خفقان سياسي روبه رو هستند و کوچک ترين شکافي در بدنه آل سعود
مي تواند فضا را براي اعتراضات گسترده مردمي در اقصي نقاط عربستان فراهم کند.