به گزارش «تابناک» روزنامه های امروز پنج شنبه 26اسفندماه در حالی چاپ و منتشر شد که خبرسازهای آخرین برگ قرن وِیژه نامه های آخر سال روزنامه ها، آزادي دو زنداني دوتابعيتي و سالگرد ملی شدن صنعت نفت در صفحات نخست روزنامه های امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشت ها و سرمقاله های منتشره در روزنامه های امروز را مرور می کنیم:
قرن تحریمها و تحمل‌ها
بهناز قاسمی طی یادداشتی در شماره امروز جوان با عنوان قرن تحریمها و تحمل‌ها نوشت: اقتصاد ایران در حالی این سده را پشت سر می‌گذارد که با آثار تبعی جنگ‌های جهانی و همچنین مداخلات و تنش‌های داخلی و خارجی و جنگ تحمیلی و انواع و اقسام تحریم‌های ظالمانه و فراز و فرود نرخ جهانی نفت به عنوان پشتوانه اصلی تأمین مالی بودجه با چالش‌های اقتصادی فراوانی دست و پنجه نرم کرد.
هرچند در سده اخیر اقتصاد ایران چالش‌های بزرگی را به خود دید اما از منظر ثبات و استقلال سیاسی ابتدا و انتهای این سده اصلاً با یکدیگر قابل‌قیاس نیست. در ابتدای این قرن کشور با فقر و قحطی فراگیر، نابرابری اقتصادی، فساد پایان‌ناپذیر، شیوع بیماری‌های همه‌گیر، سوء تغذیه، فقدان امکانات بهداشتی، وابستگی به شرق و غرب، ضعف شدید حکمرانی و مدیریت و فقدان زیرساخت‌های اقتصادی، کسری بودجه، بدهی‌های خارجی هنگفت، وابستگی شدید به درآمدهای نفتی و تحمیل قراردادهای خارجی خفت‌بار تحت نفوذ خارجی و عوامل نفوذی روبه‌رو بود.
در انتهای این سده اما به‌رغم همه فشار‌‌‌‌‌‌ها از جمله جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و تحریم‌‌‌‌‌‌‌هایی که غربی‌‌‌‌‌‌‌ها به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کردند، اقتصاد از ضعف و بی‌ثباتی‌های ابتدا و نیمه ابتدایی قرن فاصله گرفت، به شکلی که به‌رغم تحمیل شدید‌‌‌‌‌‌ترین تحریم‌های اقتصادی تمامی قرون به یک سرزمین و با وجود شیوع کرونا اقتصاد دچار سکته نشد و صادرات غیرنفتی نیز روز به روز مسیر صعودی خود را طی کرد، به‌طوری‌که چشم‌انداز تجارت 100میلیارد دلاری در سال پایانی این سده یک رکورد به شمار می‌رود.
در این میان وجود ثبات سیاسی و امنیتی زمینه‌ساز نقش‌آفرینی ایران در تحولات منطقه و جهانی شده است، به‌طوری که این موارد می‌تواند پیشرفت و رشد و توسعه اقتصاد ایران را به شکل شگفت‌آوری جهش دهد. ایران به یک عنوان در صدر کشورهای دارای ذخایر بزرگ طبیعی قرار دارد و نیز در صدر کشور‌‌‌‌‌‌هایی که بیشترین ظرفیت به‌جا نهاده و استفاده نکرده را دارد! مهمترین این منابع شامل نفت، گاز طبیعی، زغال‌سنگ، کروم، مس، سنگ‌آهن، سرب، منگنز، روی و گوگرد است. حدود ۱۱درصد زمین‌های ایران نیز قابل کشت هستند و محصولات خوراکی فراوانی به دلیل چهارفصل بودن کشور صادر می‌شود. ایران با برخورداری از ۶۸گونه ماده معدنی و شناسایی نزدیک به ۶۰ میلیارد تن ذخایر معدنی، از دید گوناگونی، میان کشورهای جهان در جایگاه دهم جدول است و حدود ۷درصد از ذخایر معدنی کل جهان را دارا است. هرچند اقتصاد ایران در دهه انتهایی سده اخیر تحت شدید‌‌‌‌‌‌ترین تحریم‌های ظالمانه نفتی و مالی غرب قرار گرفت و این مورد سرانه درآمد خانوار و رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری ثابت را تحت تأثیر قرار داد اما فضای اقتصادی ایران و منطقه و دنیا به جهت رشد نرخ جهانی نفت و انرژی به شکلی است که نیاز به حضور پر رنگ ایران در بازار انرژی و سایر حوزه‌‌‌‌‌‌‌ها احساس می‌شود. از این رو قابل پیش‌بینی است که برخلاف ابتدای قرن اخیر در آغاز قرن پیش‌رو و در گام دوم انقلاب اسلامی کاستی‌های اقتصادی جای خود را به رشد و توسعه و پیشرفت و بهبود وضعیت اقتصاد ایران خواهد داد.
پوتین و جنگ سوم جهانی
سیدعلی خرم استاد دانشگاه- حقوق بین‌الملل طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی با عنوان پوتین و جنگ سوم جهانی نوشت: غرب به درستی محاسبه کرده که به هیچ‌وجه نیاز به واکنش نظامی به تعرض روسیه نیست زیرا تحریمها و قبل از آن احساسات مردم جهان، روسیه را شکست می‌دهد. به همین خاطر زلنسکی را دعوت به بردباری می‌کنند چون محبوبیت و پیروزی زلنسکی از این طریق بهتر تامین می‌شود. آنها که الفبای سیاست و روابط بین‌الملل را به درستی نمی‌دانند از آمریکا انتقاد می‌کنند که چرا به دفاع از اوکراین وارد نبرد نظامی با روسیه نمی‌‌شود و یا منطقه ممنوعه پروازی برفراز اوکراین اعلام نمی‌نماید. درحالی که این مهم توسط دو عامل ذکر شده فراهم می‌گردد و نیازی به عملیات نظامی نیست. هرنوع واکنش نظامی غرب، موجب واکنش متقابل روسیه می‌شود که به معنای جنگ سوم جهانی است پس خودداری غرب از ورود به درگیری نظامی برای عدم شروع جنگ سوم جهانی و حفظ صلح و امنیت بین‌المللی ضرورت دارد. اما پوتین هم این نکات را به خوبی می‌داند و استراتژی خود را بر تحریک آمریکا برای نبرد نظامی قرار داده است زیرا در آن صورت جهانیان، آمریکا و روسیه را به یک اندازه نکوهش می‌نمایند و این فشار روانی را بر پوتین کاهش می‌دهد. پوتین چون می‌داند قرار نیست آمریکا واکنش نظامی از خودش نشان دهد، با خیال راحت و دست باز در اوکراین هرکاری که بخواهد می‌کند. اما اگر عرصه بیش از اندازه بر پوتین تنگ شود مثلا نتواند در 30 یا 40 روز اوکراین را به اشغال کامل خود درآورد یا فشار سیاسی و اعتراضات مردم روسیه از حد توان دستگاه‌های امنیتی روسیه فراتر رود یا تحریمها خیلی زودتر روسیه را از پا درآورد، آن‌وقت حال و روز پوتین دگرگون می‌شود و درصدد برمی‌آید خود را به آب و آتش زده، جنگ با غرب راه بیندازد زیرا فکر می‌کند در عرصه نظامی هم‌قدرت غرب هست. پوتین اگر خود را شکست خورده حس کند، سعی خواهد کرد حداقل اروپا را با خود به باتلاق بکشاند و برای تحقق این امر ابتدا احتمالا به یکی از مراکز اروپا یا ناتو حمله تاکتیکی می‌کند تا اروپا هم واکنشی متقابل نشان دهد آن‌وقت پوتین دست به حمله هسته‌ای محدود در اروپا خواهد زدکه رعب و وحشت ایجاد کند و غرب وادار به تسلیم به خواسته‌های پوتین شود. البته به‌نظر می‌آید غرب هم برای این سناریو دارد خود را آماده می‌کند و قصد ندارد تسلیم پوتین شود تا پوتین به‌طور کامل در تمام جهات شکست بخورد و ابعاد روسیه بزرگ و زورگویی‌هایش به همسایگان نظیر گرجستان، اوکراین و بلوک شرق سابق به پایان رسد. اگر پوتین موفق شود از تعرض نظامی به اوکراین یک مدل موفق درآورد، تردیدی نیست که او و جانشینانش احساس ارباب بودن می‌کنند و این مدل را در آینده برای بقیه همسایگان پیرامونی خود در بلوک شرق سابق، قفقاز، آسیای مرکزی و از جمله ایران پیاده می‌کنند. بنابراین خاموش کردن سوخت این موتور خانمان‌برانداز وظیفه جهانی است تا همه کشورهای عالم از صلح و امنیت بین‌المللی برخوردار و اطمینان یابند. ممکن است برخی تصور نمایند روسیه به‌قولی از اول حامی و مدافع ایران بوده و همه حملات روسیه و تحمیل عهدنامه‌های ترکمنچای و گلستان و سپس در دوره شوروی عهدنامه‌های 1921 و 1940 را عمدا به فراموشی سپرده‌اند، نکته‌ای را عرض نمایم: در بهار 1358 که مرحوم دکتر ابراهیم یزدی تازه وزیر امورخارجه شده بود تلکسی محرمانه برای دفتر نمایندگی در سازمان ملل متحد فرستاد که طی یادداشت رسمی به دبیرکل اعلام کنید دولت انقلابی اسلامی عهدنامه‌های 1921 و 1940 با اتحاد جماهیر شوروی را بدون بندهای 5 و 6 آن قبول دارد و این بندها از این به‌بعد کان‌لم‌یکن بوده و قابل استناد در روابط دوجانبه نیست. این بندها در دو عهدنامه، مربوط به این بود که شوروی یک طرفه اعلام کرده بود هرگاه شرایط امنیتی نظامی در ایران را مخل امنیت ملی خود تشخیص دهد می‌تواند ورود نظامی به ایران بنماید تا رفع نگرانی‌اش شود. دبیرکل عینا این یادداشت را برای نمایندگی شوروی در نیویورک فرستاد و هیچ‌گاه واکنشی از سوی شوروی مشاهده نشد که این سکوت علامت رضایت بود و خطری که امروز اوکراین را فرا گرفته با کیاست و دوراندیشی مرحوم دکتر یزدی از سر مردم ایران زدوده شد. مردم ایران انتظار دارند مسئولان امر این روحیه را در دفاع از کشور داشته باشند. سخن پایانی اینکه شکست تمام‌عیار، سرنوشت محتوم پوتین است. باید همواره هوشیار بود و فرصت‌های پیش‌رو برای منافع و امنیت ملی کشور را درست به‌استخدام گرفت.
استقراض از بانک مرکزی بدترین رخداد اقتصادی 1400
غلامرضا مصباحی مقدم کارشناس اقتصادی طی یادداشتی در شماره امروز ایران با عنوان استقراض از بانک مرکزی بدترین رخداد اقتصادی 1400 نوشت: با توجه به اینکه به روزهای پایان سال نزدیک می‌شویم نگاهی به روند اتفاقات و رخدادهای اقتصادی در سال 1400 نشان می‌دهد در این سال شاهد اتفاقات خوب و بدی در حوزه اقتصاد بوده‌ایم.
برای انتخاب بدترین رخداد اقتصادی سال‌جاری می‌توان به مسأله استقراض از بانک مرکزی اشاره کرد. دولت دوازدهم فروردین سال 1400 میزان 55 هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض کرد تا حقوق کارکنان دولت را پرداخت کند. اگر این رقم را در 9/7 ضرب کنیم میزان بزرگی عددی را که بر نقدینگی امسال افزوده و به تبع آن تورمی را که ایجاد شده نشان می‌دهد. در واقع خسارتی را که استقراض از بانک مرکزی به نرخ نقدینگی و تورم وارد کرد می‌توان بدترین تصمیم اقتصادی در سال‌جاری دانست.
اما خوشبختانه با روی کارآمدن دولت سیزدهم پدیده استقراض از بانک مرکزی متوقف شد. به نوعی که از شهریور به بعد استقراض جدیدی صورت نگرفت و طبعاً شاهد کاهش آثار تورمی آن خواهیم بود.
هرچند که روند کاهش تورم به‌صورت نقطه به نقطه برای کارشناسان قابل درک است اما عموم مردم هنوز این روند را به‌صورت ملموس احساس نکرده‌اند اما اگر همین روند ادامه یابد در سال 1401 برای تمام شهروندان اثر کاهش تورم قابل لمس خواهد بود. در رابطه با بهترین اتفاق رخ داده نیز می‌توان به موضوع مدیریت بازار ارز اشاره کرد. با توجه به اینکه فروش نفت بیشتر شده و افزایش قیمت نفت هم رخ داده است دولت توانسته درآمدهای حاصل از فروش نفت را به‌صورت نقدی دراختیار بگیرد و دیگر خبری از بلوکه شدن منابع حاصل از فروش نفت نیست. این یعنی دولت سیزدهم به خوبی توانسته بازار ارز را مدیریت کند. در همین راستا بانک مرکزی سامانه‌ای را راه‌اندازی کرد که توانست وضعیت نابسامان بازار ارز را اصلاح کند. اتفاقی که باعث شد صف‌های مقابل صرافی‌ها جمع شود و سامانه‌ای که راه‌اندازی شده تقاضای ارز را سامان دهد. به صراحت می‌توان گفت آرامش و ثبات به بازار ارز بازگشت. به‌طور قطع در آینده‌ای نزدیک ثبات در بازار ارز بر کاهش قیمت کالاها و خدمات تأثیر می‌گذارد.
