به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز یکشنبه ۱۶ آذرماه در حالی چاپ و منتشر شد که بیانیه روز گذشته شورای‌عالی امنیت ملی درباره مصوبه برجامی مجلس و واکنش‌های مثبت و منفی به آن در کنار گزارش‌هایی از اظهارات مسئولین و نمایندگان درباره بودجه ۱۴۰۰ و اظهارات وزیر بهداشت درباره واکسن کرونای ایرانی در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:
آقای نمکی واکسن ایرانیان کجاست؟
روزنامه «جهان‌صنعت» طی یادداشتی با عنوان آقای نمکی واکسن ایرانیان کجاست؟ در شماره امروز خود نوشت: حالا یک سال از روزی که ویروس آدم‌کش کرونا از چین به سوی دنیا رفت، سپری شده است. حجم اندوه، آزار‌های روحی و روانی، سرگشتگی و دلهره‌ای که این ویروس بر جان و مال شهروندان جهان پمپاژ کرده است، هنوز برای اندازه‌گیری زمان می‌خواهد. از همان روزی که این ویروس قاتل جان و نان شهروندان جهانی را نشانه گرفت، اما نبردی بزرگ برای نابودی آن از سوی دانشمندان در ده‌ها کشور شروع شد تا اینکه در هفته‌های تازه‌سپری‌شده این کوشش سترگ از نظر علمی به نتیجه رسیده است.
در بریتانیا از سه‌شنبه واکسن زده می‌شود، روسیه واکسیناسیون شتابان و گسترده را شروع کرده است و در آمریکا و اروپا نیز در هفته‌های آینده واکسیناسیون انجام خواهد شد. در فرانسه، عربستان، عراق و چندین کشور دیگر دولت‌ها با صراحت از رایگان بودن واکسیناسیون گفته‌اند. اطلاعات پرشماری الان درباره انواع واکسن‌ها در دنیا منتشر شده و کشور‌ها زیرساخت‌های فیزیکی و نیز آماده‌سازی ذهنیت‌ها برای واکسیناسیون را آماده می‌کنند. الان معلوم شده به طور مثال ترکیه می‌خواهد واکسنی از چین را به شهروندان تزریق کند.
پرسش ایرانیان از آقای نمکی وزیر بهداشت و درمان ایران این است که آقای نمکی واکسن ایرانیان الان کجاست؟ با کدام کشور گفتگو و مذاکره کرده‌اید، با چین، روسیه و با شرکت‌های آمریکایی سازنده واکسن‌هایی که به زودی قرار است به بریتانیایی‌ها تزریق شود؟ آن‌ها به شما چه جوابی داده‌اند؟ آیا قرار است خریدی انجام شود؟ آیا قرار است واکسن‌ها به ایران رایگان داده شود؟ مراکز پژوهشی ایران کدام واکسن را در کجا و با چه کیفیت و اندازه‌ای آزمایش کرده‌اند تا از کارآمدی آن اطلاعات لازم وکافی به دست آورند؟ آیا ایرانیان باید برای واکسیناسیون پولی پرداخت کنند؟ چقدر و برای چه واکسنی؟ آیا انحصار خرید و واردات واکسن در اختیار دولت است و راهی برای ورود شرکت‌های دیگر هست؟ آقای نمکی، در حالی که کشور‌های دیگر خود را برای واکسیناسیون گسترده آماده می‌کنند و شهروندان این کشور‌ها از مسیر کانال‌های ارتباطی مطمئن ساعت به ساعت در جریان واکسیناسیون و فرآیند آن قرار دارند، شما چه کرده‌اید و چه برنامه‌ای دارید؟ شهروندان ایرانی تا همین امروز ناراحتی و درد و رنج گسترده‌ای را از این ویروس بر خود تحمیل کرده‌اند و امیدوارند همان‌طور که در جریان ورود این ویروس بیراهه‌روی‌ها و ناراستی‌هایی در اطلاع‌رسانی دیدند و چیزی نگفتند، حالا در مرحله واکسیناسیون نیز با همان غافلگیری‌ها و بی‌خبری‌ها رو‌به‌رو نشوند. از همین امروز باید اطلاع‌رسانی دقیق، درست و بهنگام و قابل راستی‌آزمایی درباره فرآیند انتخاب واکسنی که قرار است خریداری شود و اینکه از کدام کشور و با کدام کیفیت و زمان‌بندی دقیق و تفکیک‌هایی در ارائه به شهروندان در اختیار شهروندان قرار گیرد.
ترامپ و ماجراجویی‌های تازه
حسن هانی‌زاده تحلیلگر مسائل بین‌الملل طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی نوشت: در یکماه باقیمانده از دوره ریاست‌جمهوری، دونالد ترامپ تلاشش بر این است که شکست‌های سیاسی خود را در طول چهار سال گذشته جبران کند. در طول چهار سالی‌که دونالد ترامپ در تمام طرح‌های داخلی و جهانی خود با شکست مواجه شد. طرح معامله قرن، طرح تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران، تقابل با چین و روسیه و سایر طرح‌های اخیر با شکست‌هایی مواجه شد. همچنین در حوزه داخلی، ناتوانی دونالد ترامپ در مدیریت بحران کرونا، بیکاری بیش از ۵۰ میلیون آمریکایی، تشدید شکاف طبقاتی بین سفیدپوستان و سیاه‌پوستان و مرگ بیش از ۲۶۰ هزار آمریکایی بر اثر ویروس کرونا، کارنامه سیاهی از دونالد ترامپ در خاطره ملت آمریکا ترسیم کرده است. بنابراین شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری نشان می‌دهد که مردم آمریکا به‌شدت از عملکرد دونالد ترامپ در طول چهار سال ریاست‌جمهوری، ناراضی هستند. در تقابل با ایران دونالد ترامپ از سال ۲۰۱۸ و همزمان با خروج از برجام، تاکنون بیش از سیصد مورد تحریم علیه موسسات، سازمان‌ها و شخصیت‌های حقیقی ایرانی اعمال کرده، اما نتوانست ایران را وادار به تسلیم کند؛ لذا طی هفته‌های اخیر در جریان نشست مشترک بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان و مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا، طرح تقابل جدی با ایران پی‌ریزی شد که نتیجه آن ترور ناجوانمردانه شهید محسن فخری‌زاده بود.
این عملیات به‌طور طبیعی با چراغ سبز دونالد ترامپ صورت گرفت که پیامد‌های خطرناکی برای امنیت منطقه به‌دنبال خواهد داشت. از این رو، به نظر می‌رسد که رئیس‌جمهور آمریکا برای برهم زدن ثبات منطقه این اجازه را به تروریست‌های رژیم صهیونیستی داد که علیه شخصیت‌های تاثیرگذار محور مقاومت وارد عمل شوند. از این‌رو به نظر می‌رسد تا یکماه باقیمانده از ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، رژیم صهیونیستی ممکن است دست به عملیات تروریستی علیه برخی شخصیت‌های موثر محور مقاومت بزند. از طرفی احتمال تقابل نظامی بین ایران و رژیم صهیونیستی در طول یکماه آینده بسیار کمرنگ است و محتمل به نظر نمی‌رسد، اما ماجراجویی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی برای بحران‌سازی و انتقال بحران از اراضی اشغالی به خارج هرگونه احتمالی را ممکن می‌سازد. ایران با توجه به شرایط منطقه از هرگونه عکس‌العمل شتابزده پرهیز خواهد کرد، اما پاسخ مناسب را در زمان و مکان مناسب خواهد داد تا درس عبرتی برای بنیامین نتانیاهو و عوامل وابسته به رژیم صهیونیستی باشد.
موضوع چیست آقای رئیس؟
کامبیز نوروزی. حقوق‌دان در سرمقاله امروز روزنامه شرق با عنوان موضوع چیست آقای رئیس؟ در واکنش به بیانیه روزگذشته دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی نوشت: دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بیانیه‌ای درباره قانون اقدامات راهبردی برای لغو تحریم‌ها صادر کرده است که در تعارض با موضع آقای روحانی در مورد همین قانون است. این بیانیه حکایت از آن دارد که شورای عالی امنیت ملی از پیش از مذاکرات مجلس از این طرح خبر داشته و با مجلس هماهنگ بوده و رایزنی می‌کرده است. موضوع در جلسه شورای عالی مطرح شده و نهایتا اینکه با این طرح مشکلی ندارند. آقای رئیس‌جمهور که رئیس شورای عالی امنیت ملی هم هست، چندین بار به بیان‌های مختلف از این طرح انتقاد کرده است. چیزی که دبیرخانه می‌گوید با چیزی که رئیس شورای عالی گفته است، تفاوت‌های آشکار دارد. معاون اول رئیس‌جمهور مصوبه مجلس با عنوان «طرح راهبردی برای کاهش تحریم‌ها» را به لحاظ قانون اساسی، دخالت در اختیارات شورای‌عالی امنیت ملی و دخالت در قوه مجریه خواند و از تنظیم نامه دولت به آیت‌الله جنتی در این مسئله خبر داد.
شخص آقای رئیس‌جمهور نیز این قانون را برای فعالیت‌های دیپلماتیک «مضر» تلقی کرد. درحالی‌که دولت و آقای روحانی خود از منتقدان این طرح هستند، بیانیه شورای عالی امنیت ملی می‌گوید: «اظهارنظر‌ها و رفتار‌هایی که طی روز‌های اخیر شاهد آن بودیم، مصالح و منافع ملی را قربانی اغراض و منافع گروهی و جناحی نموده و ضمن آنکه هیچ‌گونه نفعی برای کشور ندارد، پیام و آدرس غلط به دشمنان منتقل می‌کند». دبیرخانه در موقعیتی فرادستی می‌نویسد: «دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با آگاهی نسبت به رویکرد برخی طرف‌هایی که به دنبال گسترش و تداوم هیاهو و ایجاد خدشه در نقش، جایگاه و عملکرد دبیرخانه هستند، قصد پاسخ‌گویی به آنان را ندارد لیکن ضمن اعتقاد راسخ و توصیه اکید به همه طرف‌ها درخصوص ضرورت پایان‌دادن به مجادلات بی‌حاصل، هشدار می‌دهیم که اجازه نخواهیم داد منافع و مصالح کشور دست‌مایه سیاست‌بازان قرار بگیرد». چنین تعارضی میان سخنان رئیس شورای عالی و دبیرخانه شورای عالی از نظر حقوقی چندان قابل توضیح نیست. در واقع گزارش بیانیه، مغایر با مواضعی است که تاکنون از دولت و رئیس‌جمهور درباره قانون اقدام راهبردی منتشر شده است. خصوصا باید به این نکته توجه کرد که آنچه ملاک اعتبار است، قاعدتا مصوبات شورای عالی است، نه تصمیمات دبیرخانه. در واقع بنا بر قاعده هر دبیرخانه‌ای صرفا مجری نهاد بالادستی است. مثلا دبیرخانه هیئت دولت نمی‌تواند مستقلا به‌جای هیئت وزیران برای تصویب نامه‌های این هیئت تصمیم‌گیری کند. قواعد حقوقی و قوانین و مقررات از مهم‌ترین رشته‌های همبستگی اجتماعی‌اند. در زندگی اجتماعی رویه و عمل هماهنگ و یکسان ناشی از اجرای درست قواعد و اصول حقوقی و قوانین است. هرکجا که قانون نباشد، زور بیرون از قانون غلبه می‌کند. وقتی در چنین سطح مهمی از امور یک چنین ناهماهنگی و تعارضی مشاهد می‌شود، طبیعی است که در یک‌سو از موضوع آنچه قانون و رویه‌ها و اصول حقوقی می‌گویند رعایت نشده است. شورای عالی امنیت ملی به حکم قانونی اساسی مهم‌ترین وظایف مرتبط با امنیت ملی کشور را برعهده دارد. بی‌تردید هر نوع تعارضی از این دست که از نظر حقوقی بیانگر نوعی برداشت‌های متعارض در ساختار این شوراست، در کیفیت عملکردی این شورا اثر منفی خواهد داشت. توقع این است که رئیس شورای عالی روشن کند که موضوع چیست و چگونه بوده است.
