سگ به عنوان نخستین جانوری که به دست انسان، اهلی و همدم شد نقش‌های گوناگونی در جوامع انسانی بر عهده گرفته و از دیرباز آدمیان از این حیوان با وفا برای شکار،  گله‌داری، بارکشی، محافظت، کمک به پلیس و کشفیات و غیره استفاده کرده و می کنند.

 اما این روزها از یک سو به دلیل افزایش تراکم جمعیت و کاهش منابع طبیعی، مراتع و جنگلها و از سوی دیگر رشد شهرنشینی و مهاجرت روستاییان و عشایر به شهرها و رها کردن سگ های خانگی و گله به حال خود به ناچار محل زندگی این حیوان باوفا از جنگل و روستا و دشت به ساحل و کف خیابان های شهر تغییر کرده و سگها مجبورند با وجود مهربانی برخی از شهروندان در غذا رسانی،  بخش زیادی از نیاز غذایی شان را در زباله دان های کنار خیابان ها و معابر بیابد که خود منشاء بسیاری از بیماری هاست.

اما در کنار همه وفایی که از سگ ها گفته و شنیده شده بارها در اخبار مختلف عنوان شده که حمله سگ به انسان در محیط شهری باعث زخمی شدن انسان یا ابتلابه بیماری هاری و در برخی موارد منجر به فوت شده به نوعی که وجود بی شمار سگ های ولگرد و بعضا حرکت گله ای آنان درمعابر شهری نگران کننده و تهدیدی بر سلامت جامعه بوده و مسئولان و متولیان مربوطه باید برنامه ریزی اصولی و جامعی برای حل موضوع که این روزها به بحران تبدیل شده است، داشته باشند.

در صورت بروز اتفاقی برای شهروندان کسی پاسخگو نیست

اگرچه سگ مظهر وفا به صاحب و نگهبان قابل اعتمادی برای حفاظت از منزل و یا حیوانات اهلی درمناطق روستایی و عشایری است اما حضور بی شمار این حیوان با وفا در خیابان ها و معابر شهری نه تنها باعث سلب آسایش شهروندان شده بلکه صدای خیلی از شهروندان را در آورده و نگرانی و استرس نسبت به گزش احتمالی از سوی این حیوان در صورتی که دچار بیماری هاری نیز باشد خطر حضور آنان را افزایش می دهد.

یکی از شهروندان بندرانزلی در خصوص حضور بیش از اندازه سگ ها در ساحل خزر و حاشیه تالاب بین المللی انزلی بویژه معابر شهری به خبرنگار ایرنا گفت: متاسفانه وجود بیش از اندازه و گله ای سگ ها در خیابان ها باعث شده که اعضای خانواده و مخصوصا فرزندان در صورت خروج از منزل برای انجام امورات روزانه استرس داشته باشند.

مرتضی حسینی فرد افزود: حامیان سگ ها معتقدند که در صورتی که به سگ آزاری نرسانی، این حیوان به کسی کار ندارد اما من در حال ورزش در ساحل پاسداران از طرف سه قلاده سگ مورد حمله قرار گرفتم و گزیده شدم.

وی با اظهار تاسف از وجود تعداد بی شماری از سگ های ولگرد در اکثر معابر شهری ادامه داد: با وجود ایجاد پناهگاه موقت نگهداری سگ ها در بندرانزلی و عقیم سازی آنان، متاسفانه شنیده می شود که شهرداری های شهرهای همجوار سگ های خود را با وانت به انزلی آورده و رها سازی می کنند که این کار تلاش کسانی را که در این نقاهتگاه مشغول مداوا و عقیم سازی سگ ها هستند دو چندان می کند؛  نمی دانم راه برخورد با این موضوع چیست؟

سهیل بخشی نژاد شهروند دیگر انزلی به خبرنگار ایرنا گفت: تنها سوالی که من از مسئولان دارم این است که اگر شهروندی از سوی سگ گزیده و به هاری مبتلاشده و فوت کرد چه کسی جوابگو خواهد بود؟

وی ادامه داد: با وجود اینکه سگ حیوان باوفا و دوست داشتنی است که در بسیاری از موارد حامی انسان نیز بوده اما  وجود این سگ های گرسنه که آزادانه درسطح شهر تردد می کنند علاوه بر تهدید جدی بر سلامت جامعه، آرامش روحی و روانی شهروندان را نیز برهم زده است.

ساماندهی سگ های بلاصاحب با ایجاد نخستین پناهگاه سگ ها در انزلی

افزایش سگ های بلاصاحب و ولگرد در سطح شهرها و در کنار آن بروز بیماری های پوستی همچون جرب و بیماری قارچی در این سگ ها به دلیل تغذیه این حیوانات از زباله های شهری در بسیاری موراد و همچنین هاری به عنوان خطر آفرین ترین بیماری این حیوان برای انسان باعث شد که شهرداری بندرانزلی برای نخستین بار در گیلان زمینی را در روستای سنگاچین برای ساخت پناهگاه سگ ها اختصاص داده تا در این محیط نسبت به خدمات رسانی و عقیم سازی و تزریق واکسن هاری به این حیوان ها اقدام شود.

معاون خدمات شهری شهرداری بندرانزلی در زمینه ساخت این پناهگاه به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از دغدغه های شهروندان، ساماندهی سگ های بلاصاحب بود که با رایزنی و مساعدت فرمانداری با اداره کل منابع طبیعی، این زمین به مساحت هشت هزار متر مربع به شهرداری واگذار شد که در فاز اول ۲۵ غرفه در ۱۲۰۰ متر از این زمین با سازه های سبک به عنوان پناهگاه نگهداری و ساماندهی سگ های ولگرد مورد بهره برداری قرار گرفت.

کامبیر رضواندل با اشاره به وجود دو کانکس برای نگهداری از غذای سگ ها و همچنین محل عقیم سازی و واکسیناسیون این حیوان ها افزود: بر اساس آمار سمن ها دو هزار و ۷۰۰ قلاده سگ بلاصاحب در شهرستان انزلی وجود داشت که البته قبل از ساخت این پناهگاه، سگ های ولگرد با دور سازی از محیط شهری کنترل می شدند.

وی یادآور شد: این پناهگاه با هدف کنترل بیماری های انسان و حیوان از جمله هاری و کیست هیداتیک و نیز ایجاد امنیت روانی و فراهم سازی محیطی امن در سطح شهر و ساحل برای گردشگران و شهروندان در راستای استفاده هرچه بهتر از مواهب الهی شکل گرفته است.

رضواندل ادامه داد: بیشترین پراکندگی جمعیت سگ های بلاصاحب در حاشیه تالاب انزلی و ساحل خزر بود اما به دلیل حضور مسافران در ایام سفر در شهر توریستی انزلی به ناچار سگ ها از ساحل به داخل شهر نقل مکان کردند و به طور طبیعی تعداد حضور آن ها در شهر بیشتر به چشم می آید و به همین دلیل بود که شهرداری انزلی ناچار شد محلی را برای ساماندهی و پناهگاه موقت و عقیم سازی آن ها به عنوان تنها شهرداری استان گیلان در دستور کار خود قرار دهد.

وی با اشاره به اینکه اقدامات انجام شده برای هرسگ حدود یک میلیون تومان هزینه دارد، تاکید کرد: سگ های ولگرد پس از زنده گیری و انتقال به پناهگاه، مدتی در قرنطینه نگهداری شده تا در خصوص نبود بیماری های واگیر اطمینان حاصل شود و سپس مراحل عقیم سازی و انگل زدایی و تزریق واکسن های هاری و سایر موارد لازم انجام و پس از پلاک گذاری با قلاده آبی رنگ خدمات شهری شهرداری رهاسازی می شوند.

رضواندل ادامه داد : علت اینکه مردم کم شدن سگ در سطح شهر را حس نمی کنند به این دلیل است که شهرداری محلی را به عنوان زندان سگ ها یا پناهگاه سگ ها در اختیار ندارد و تنها در این محل جمعیت سگ ها برای سال های آینده کنترل می شود تا زاد و ولدی نداشته باشند.

وی با اظهار تاسف از اینکه برخی از شهروندان قلاده ها و پلاک های نصب شده بر روی گردن سگ ها را باز می کنند، گفت: این پلاک ها و قلاده ها ارزش مالی چندانی ندارد اما برای ما بسیار اهمیت دارد چون در صورت نبود این پلاک ها در شناسایی مجدد و واکسیناسیون سالانه آن ها دچار مشکل می شویم.

رضواندل با بیان اینکه سگ های دارای پلاک آبی رنگ با آرم خدمات شهری شهرداری کاملا بی خطر بوده و واکسینه و فاقد بیماری هستند، افزود: به طور قطع ایجاد این پناهگاه چالش ها و مشکلات فراوانی برای شهرداری داشته اما شهرداری بندرانزلی ارائه اینگونه خدمات را وظیفه خود دانسته و دست یاری تمامی انجمن های حمایت از حیوانات را به گرمی می فشارد.

انجام ۲۴۱ مورد واکسیناسیون سگ و گربه شناسنامه دار از ابتدای امسال تا کنون

رییس اداره دامپزشکی شهرستان بندرانزلی در خصوص اقدامات انجام شده در راستای واکسینه کردن و سایر مراقبت های مورد نیاز برای سگ های بلاصاحب در پناهگاه سگ ها و همچنین در مرکز دامپزشکی شهرستان به خبرنگار ایرنا گفت: هاری، بیماری ویروسی قابل انتقال از حیوان به انسان است که تنها راه کنترل آن در سگها و گربه های صاحب دار، واکسیناسیون بود که در سال گذشته دو هزار و ۱۰۳ مورد و از ابتدای امسال تا کنون ۲۴۱ مورد واکسیناسیون این دسته از حیوانات در دامپزشکی بندرانزلی انجام شده است.

سیدمهدی موسوی با اشاره به اینکه حیوانات خانگی شناسنامه دار قابل کنترل بوده و وجود بیماری در آنها صفر است، افزود: بر اساس قانون جمع آوری سگ های ولگرد در شهرها برعهده شهرداری ها و در روستا بر عهده دهیاران است و با ایجاد پناهگاه سگ ها توسط شهرداری بندرانزلی پس از زنده گیری، عقیم سازی آن توسط دامپزشک معتمد با تقریبا یک پنجم تعرفه مصوب نظام دامپزشکی و بدون دریافت هیچ دستمزدی در این پناهگاه انجام می شود.

وی با اشاره به تخصیص واکسن هاری رایگان برای پناهگاه سگ های بلاصاحب شهرداری و واکسینه کردن و عقیم سازی آنان ادامه داد: دامپزشکی انزلی تا کنون ۱۰۰ دوز واکسن هاری برای پناهگاه سگ ها اختصاص داده که هر دوز برای یک سگ استفاده می شود اما تعداد سگ های ولگرد در بندر انزلی بسیار زیاد است.

موسوی با اشاره به هماهنگی های انجام شده برای ارسال ضایعات مرغ به صورت رایگان برای تغذیه سگ ها در پناهگاه خاطر نشان کرد: واکسیناسیون حیوانات ۷۰ هزار تومان برای صاحبان آن هزینه دارد که اداره دامپزشکی این کار را به صورت رایگان برای مردم انجام می دهد.

تا سگ را اذیت نکنید، گاز نمی گیرد

با وجود اینکه اکثر مردم وجود سگ های ولگرد یا بلاصاحب را به عنوان معضلی اجتماعی و خطر آفرین می دانند حامیان حیوانات معتقدند که سگ ها هم مانند همه موجودات روی کره زمین حق حیات دارند و تا زمانی که سگ را تحریک نکرده و آزار ندهید سگ گاز نمی گیرد چون تنها وسیله دفاعی حیوان، دندان های اوست.

مریم موشح از حامیان حیوانات در بندرانزلی که پس از احداث پناهگاه سگ ها در انزلی به صورت داوطلبانه در این مرکز مشغول به فعالیت بوده و سگ های این پناهگاه را در کنار بقیه فعالان در این مجموعه تیمار می کند به خبرنگار ایرنا گفت: می خواهم این تعبیر را به کار ببرم که اگر خودمان هم گرسنه بودیم آیا دوست نداشتیم به ما کمک کنند؟ این سگ ها کسی را ندارند تا از آن ها حمایت کند و من تنها رضایت خدای خود را می خواهم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر برخورد مردم با سگ ها خیلی بهتر شده است، افزود: این حیوانات هم حق زندگی دارند و شهروندان ته غذای مانده خود را به این حیوانات بدهند.

موشح در پاسخ به اینکه برخی سگ ها بدون علت افرادی را گاز گرفته اند، ادامه داد: مطمئن باشید آن حیوان مورد اذیت و آزار قرار گرفته وگرنه تا سگ را اذیت نکنید گاز نمی گیرد چرا که اگر بر سر من هم بکوبند یا اذیتم کنند، حق دفاع دارم.

او که حمایت از ۱۰۰ قلاده سگ را عهده دار است، تاکید می کند: تنها مشکل پناهگاه سگ ها نبود برق و سایه بان است به گونه ای که بارها مجبور می شویم با تهیه یخ برای سگ ها آب خنک فراهم کنیم.

موشح با انتقاد از اینکه برخی ها تنها به دنبال داشتن سگ های نژاد دار و دارای شناسنامه هستند، اضافه کرد: مگر سگ با سگ چه فرقی دارد؟ متاسفانه سگ های ولگرد را مانند کارتن خوابها می دانند و آیا افراد کارتن خواب انسان نیستند؟ همه سگ ها با وفا هستند و وظیفه مراقبت و نگهبانی را به بهترین شکل ممکن انجام می دهند و نجس بودن سگ ربطی به مراقبت از او ندارد.

با همه این تفاسیر همچنان وجود بیش از اندازه سگ های ولگرد که از سوی حامیان حیوانات، بلاصاحب خوانده می شود به صورت معضلی در سطح استان گیلان و شهرها وجود دارد و اگرچه عقیم سازی این حیوان باوفا می تواند در سال های آینده از زاد و ولد آن جلوگیری کند اما در حال حاضر آرامش جامعه را به مخاطره انداخته است که در صورت احداث پناهگاه هایی مانند مجموعه پناهگاه سگ های بندرانزلی در سایر شهر ها می توان جمعیت سگ های ولگرد را کنترل و با عقیم سازی و واکسیناسیون آنان آرامش نسبی را در این خصوص به جامعه بازگرداند.