بیانیه وزارت امور خارجه در رد ادعاهای اخیر دبیرخانه سازمان ملل متحد، تلاش آمریکا برای صدور قطعنامه ضد ایرانی در نشست شورای حکام آژانس، توافق واشنگتن و بغداد بر سر کاهش نظامیان آمریکایی در عراق و نامه چین به شورای امنیت درباره حمایت از برجام، از جمله مهم‌ترین خبر‌ها و رویداد‌های مرتبط با خاورمیانه در ۲۴ ساعت گذشته بوده اند. در این میان، باید به سفر محرمانه رئیس سازمان اطلاعات ترکیه به عراق نیز اشاره کرد.
به گزارش «تابناک»؛ یک منبع سیاسی عراقی از سفر محرمانه رئیس سازمان اطلاعات ترکیه به عراق خبر داد.
یک منبع سیاسی عراقی به شبکه روسیا الیوم گفت: هاکان فیدان، رئیس سازمان اطلاعات ترکیه، پنجشنبه محرمانه به عراق سفر و با شخصیت‌های سیاسی و دولتی دیدار کرد.
این منبع جزئیات بیشتری درباره این دیدار نداد. دولت عراق نیز هیچ خبری درباره این سفر نداده است.
بیانیه وزارت امور خارجه در رد ادعاهای اخیر دبیرخانه سازمان ملل متحد
روز جمعه، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با انتشار بیانیه‌ای تأکید کرد که ادعاهای دبیرخانه سازمان ملل متحد مبنی بر نقش داشتن ایران در حمله نیروهای یمنی به تأسیسات نفتی عربستان در سپتامبر گذشته (شهریورماه ۹۸) صرفاً تحت فشار‌های سیاسی رژیم‌های آمریکا و عربستان مطرح شده و متهم سازی دولتها با فرایندهای خودساخته و ضوابط خودسرانه، بدعت خطرناکی است که مورد تایید جامعه بین المللی نیست.
جمهوری اسلامی ایران ضمن رد ادعاهای دبیرخانه سازمان ملل متحد که به نظر می‌رسد تحت فشار‌های سیاسی رژیم‌های آمریکا و عربستان صورت گرفته، مراتب نگرانی عمیق خود را در قبال استفاده ابزاری از دبیرخانه سازمان ملل متحد برای اهداف سیاسی ابراز می‌دارد.
در حالی که دبیرخانه بر اساس تفسیر غیرمعمول از قطعنامه ۲۲۳۱ تاکنون از گزارش موارد متعدد نقض برجام توسط آمریکا و کشورهای اروپایی خودداری کرده و حتی با خروج آمریکا از برجام که نقض آشکار قطعنامه ۲۲۳۱ است در نهایتِ تسامح و ابهام برخورد کرده است؛ اما در موضوعی که دبیرخانه طبق ترتیبات مرتبط با اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ اساسا اختیاری در آن ندارد، ورود کرده و اقدام به تهیه گزارش به اصطلاح تخصصی می‌کند. جالب‌تر آن که گزارش دبیرخانه همزمان با اقدام آمریکا در ارائه پیش نویس قطعنامه خطرناکی برای تمدید غیرقانونی محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران منتشر می‌شود و مفاد آن دو هفته قبل از انتشار توسط آمریکا مورد استناد قرار گرفته و این شائبه را تقویت می‌کند که این گزارش به سفارش آمریکا و برای بهره‌برداری توسط آن کشور در شورای امنیت علیه ایران تهیه شده است.
متهم سازی دولتها با فرایندهای خودساخته و ضوابط خودسرانه، بدعت خطرناکی است که مورد تایید جامعه بین المللی نیست. اینچنین فرایندهای سفارشی شدیدا به اعتبار سازمان ملل متحد لطمه وارد خواهد ساخت. تهیه گزارش با انگیزه های سیاسی، تغییردهنده حقایق نبوده و بر همگان روشن است که وضعیت امروز منطقه، نتیجه مستقیم سیاست های غلط آمریکا و رژیم کودک کش عربستان است. چگونه است که هیچ توجهی به فروش سلاح های مرگبار به عربستان ـ که استفاده از آنها علیه مردم بی دفاع یمن بر همگان چون روز روشن است ـ نمی شود؛ اما تیم های تحقیقاتی برای جستجو در زباله های عربستان اعزام می شوند تا مگر مدرکی برای ادعاهای بی پایه آمریکا ساخته شود؟ بی تردید، چنین گزارش هایی نه تنها به صلح و امنیت در منطقه و اجرای قطعنامه های شورای امنیت کمکی نخواهد کرد، بلکه اعتبار و آبروی سازمان ملل متحد را نیز یکسره نابود می کند.
جمهوری اسلامی ایران قویا به دبیرخانه سازمان ملل متحد توصیه می کند، در سناریوی از پیش طراحی شده آمریکا برای جلوگیری از لغو محدودیت های تسلیحاتی ایران حرکت نکرده و با تهیه گزارش هایی که هیچ محمل قانونی ندارند، به این روند خطرناک کمک نکند. آمریکا خود بزرگترین ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است و هیچ کس نمی تواند دامان آن کشور را از نقض گسترده قوانین بین المللی مبرا سازد.
تلاش آمریکا برای صدور قطعنامه ضد ایرانی در نشست شورای حکام آژانس
منابع خبری روز جمعه از تلاش آمریکا برای صدور قطعنامه‌ای علیه ایران از طریق نشست روز دوشنبه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داده‌اند.
خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال در بروکسل در حساب کاربری‌اش در توئیتر وضعیت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آستانه نشست مجمع عمومی در هفته آینده را آشفته توصیف کرده است.
او نوشت: «درک من این است که در وین، در آستانه نشست هفته آتی شورای حکام آشوب محض برقرار است. این را می‌دانم که آمریکایی‌ها خواستار توافق بر سر قطعنامه‌ای جهت محکوم کردن عدم همکاری ایران با آژانس در موضوع توافقات پادمانی هستند.»
خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال با وجود این گفته که این تلاش احتمالاً از حمایت برخی از اعضای مهم شورای حکام مانند روسیه و چین برخوردار نخواهد شد.
«لاورنس نورمن» درباره موضع احتمالی اروپایی هم اظهارنظر کرده و نوشته که هنوز مشخص نیست آنها چه نظری دارند.
وی خاطرنشان کرد: این البته تنها نزاع جاری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست. او نوشته است: «اما این تنها نزاع موجود در آنجا نیست. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در آژانس، به صراحت گفته که چون نشست هفته آینده مجازی است، این شورا نمی‌تواند تصمیم رسمی بگیرد.»
بنابراین، نخستین نزاع در نشست هفته آینده ابتدا این خواهد بود که آیا طرف‌ها از لحاظ حقوقی می‌توانند بر سر قطعنامه رایزنی کنند یا خیر.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین چند روز پیش در توییتر نوشت: «شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته آینده به صورت مجازی دیدار خواهند کرد. این کار اجازه می‌دهد که درباره همه موضوعات در دستور کار به صورتی عمیق صحبت کنیم؛ اما رای‌گیری ممکن نیست، چون درباره رویه‌های مربوطه برای چنین وضعیت خاصی توافقی وجود ندارد. دیگر سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با سیستم سازمان ملل هم با این وضعیت مواجه هستند».
وی افزود: «یک راه حل جهانی موقت در مجمع عمومی سازمان ملل وجود داشت: امکان اتخاذ تصمیمات به صورت مجازی وجود دارد اما فقط با اجماع. در خصوص اختلاف نظرها، مشورت‌ها ادامه دارد. درباره آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این موضوع می‌تواند خیلی زود رفع شود؛ اگر شرایط اجازه برگزاری نشست‌های "فیزیکی" (حضوری) را بدهد».
برگزاری مجازی نشست شورای حکام در حالی انجام می‌گیرد که در روزهای اخیر، آمریکا و برخی کشورهای اروپایی شامل فرانسه راجع به گزارش اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران، جنجال آفرینی و تهران را به عدم همکاری با آژانس متهم کرده‌اند. این در حالی است که روسیه ادعاهای کشورهای غربی را رد کرده است.
اولیانوف در توئیتر نوشت: «مشکلات در دسترسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دو سایت در ایران تا اندازه زیادی از این واقعیت ناشی می‌شود که در آژانس قواعد روشنی در خصوص استفاده از اطلاعات دریافت‌شده از سوی کشورهای ثالث وجود ندارد. وقتش رسیده که به این مشکل برای جلوگیری از تکرار آن طبق آنچه روسیه مدت‌هاست پیشنهاد داده رسیدگی شود.»
او همچنین در پیامی در توئیتر نوشت: «ایران دسترسی را رد نکرده و تا کنون این دسترسی را فراهم نکرده است. این تفاوت دارد. ایران حق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را زیر سوال نبرده و برای ادامه رایزنی‌ها آماده است.»
توافق واشنگتن و بغداد بر سر کاهش نظامیان آمریکایی در عراق
دولت‌های آمریکا و عراق در بیانیه مشترکی در پی آغاز مذاکرات استراتژیک میان دو کشور از توافق برای کاهش حضور نظامی واشنگتن در عراق ظرف چند ماه آینده خبر دادند.
به گزارش اسکای نیوز، در بیانیه مشترک دو کشور آمده است: در سایه پیشرفت‌های چشم‌گیر در مسیر نابودی داعش، آمریکا روند کاهش نیروهای نظامی‌اش در عراق را طی چند ماه آتی ادامه می‌دهد.
هیات عراقی به ریاست عبدالکریم هاشم مصطفی معاون وزارت خارجه و هیات آمریکایی به ریاست دیوید هیل، معاون وزارت خارجه آمریکا در امور سیاسی مذاکرات استراتژیکی را براساس چارچوب توافق استراتژیک سال ۲۰۰۸ برگزار کردند.
دو طرف در این مذاکرات بار دیگر بر اصول توافق استراتژیک سال ۲۰۰۸ تاکید کردند. همچنین آمریکا بار دیگر پایبندی خود و احترام به حاکمیت عراق و تمامیت ارضی آن و تصمیمات مقامات پارلمانی و اجرایی عراق را اعلام کرد.
در زمینه اقتصاد و انرژی نیز آمریکا اعلام کرد موضوع فراهم کردن مشاوران اقتصادی برای همکاری مستقیم با دولت عراق در کمک به تقویت حمایت بین‌المللی از این کشور از جمله موسسات دولتی در طرح‌های مربوط به اجرای اصلاحات اقتصادی اساسی را بررسی می‌کند.
دو کشور پروژه‌های سرمایه گذاری شامل سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی بین‌المللی در عرصه انرژی و دیگر بخش‌ها را مورد بررسی قرار دادند.
علاوه بر تیم‌های مذاکره کننده، دو کشور بر اهمیت کمک به عراق در اجرای برنامه‌های دولت و اصلاحات که انعکاس‌دهنده خواسته‌های ملت عراق است، از جمله بازگرداندن ثبات، برگزاری انتخابات آزاد و شفاف و دارای اعتبار تاکید کردند.
در زمینه امنیتی نیز آمریکا متعهد شد، در چند ماه آینده، نیروهایش در عراق را کاهش دهد. علاوه بر این دو طرف درباره وضعیت نیروهای نظامی آمریکایی که در عراق می‌ماند، گفت‌وگو کردند.
آمریکا نیز متعهد شد برای ایجاد پایگاه‌های دائم یا حضور نظامی دائم در عراق تلاش نخواهد کرد. این مساله در سال ۲۰۰۸ نیز میان دو طرف به توافق رسیده بود.
دولت عراق نیز در مقابل متعهد شد که از نظامیان ائتلاف بین‌المللی تحت امر آمریکا حمایت کند.
در همین راستا وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد، دولت بغداد نسبت به ممانعت از هرگونه هدف گیری مجدد سفارت واشنگتن و بازداشت عاملان تهدید هیات‌های دیپلماتیک آمریکا در عراق متعهد شد.
نامه چین به شورای امنیت درباره حمایت از برجام
وانگ یی وزیر امور خارجه چین به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و نیکولاس ده ریویر نماینده فرانسه در سازمان ملل و ریاست دوره ای شورای امنیت، نامه ای درباره برنامه هسته ای ایران ارسال کرد و خواستار توزیع آن به عنوان سند رسمی میان اعضای شورای امنیت شد.
وانگ یی در نامه خود نوشته است: «توافقنامه برجام در مورد مساله هسته‌ای ایران با قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل منطبق است و نتیجه مهم دیپلماسی چند جانبه و عنصر اصلی سیستم منع گسترش سلاح های هسته ای بین المللی به شمار می آید. آمریکا یکجانبه از برجام خارج شده و تحریم های یکجانبه غیرقانونی علیه ایران را از سر گرفته و این عملکرد توافقنامه و قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت را نقض کرده است. ما از ایالات متحده می خواهیم که از تحریم های یک جانبه و "مدیریت درازدستانه" که هیچ پایه و اساسی در حقوق بین المللی ندارد، صرف نظر کند و به مسیر صحیح یعنی پیروی از برجام و قطعنامه شورای امنیت بازگردد و به همراه طرف های دیگر، برای حفظ سیستم بین المللی منع گسترش سلاح های هسته ای و صلح و ثبات خاورمیانه تلاش کند.»
وانگ یی گفت: «چین قاطعانه از اعتبار قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل و برجام حراست می کند و با اقدام آمریکا در تلاش برای تصویب تمدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت موافقت نخواهد کرد و بر آن است که کلیه مفاد قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت از جمله قسمت مربوط به موضوع تحریم تسلیحاتی با دقت به اجرا گذاشته شود. آمریکا با خروج از برجام، دیگر بخشی از این توافقنامه نیست و حق ندارد از شورای امنیت بخواهد ساز و کار ماشه مبنی بر ازسرگیری سریع تحریمها را فعال کند.»
وانگ یی در این نامه خاطرنشان کرد: «حفظ و اجرای برجام تنها راه صحیح برای حل مسئله هسته ای ایران است و اولویت اصلی کنونی، پیروی از اصل "عملیات گام به گام و برابر" و پیش رفتن به سوی ازسرگیری اجرای کامل برجام توسط ایران درکنار تضمین منافع اقتصادی این کشور و برقراری مجدد توازن بین تعهدات و اختیارات برجامی است. چین برای حفظ برجام و قطعنامه شورای امنیت و چندجانبه گرایی و پیش رفتن به سوی حل موضوع هسته ایران به روش سیاسی، با طرف‌های مختلف و جامعه بین المللی همکاری خواهد کرد. در عین حال، ما همچنین از حقوق و منافع مشروع خود قاطعانه دفاع خواهیم کرد.
در تاریخ ۱۴ ژوئیه سال ۲۰۱۵، ایران با چین، آمریکا، روسیه، انگلیس، فرانسه و آلمان و اتحادیه اروپا به توافقی جامع درباره برنامه هسته‌ای رسید. در بیستم همان ماه، شورای امنیت سازمان ملل متحد، قطعنامه شماره ۲۲۳۱ را به منظور تایید این توافقنامه تصویب کرد.
در ماه می ۲۰۱۸، آمریکا از برجام خارج شد. اخیراً محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران خطاب به دبیر کل سازمان ملل متحد تأکید کرد که آمریکا از برجام خارج شده و بنابراین، دیگر در مورد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت حق اظهار نظر ندارد.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز با ارسال نامه‌ای به دبیر کل سازمان ملل و رئیس دوره ای شورای امنیت آمریکا را به ایجاد تنش با ایران و نقض برجام و قطعنامه شماره ۲۲۳۱ محکوم کرده است. انگلیس، فرانسه، آلمان و اتحادیه اروپا نیز بیانیه مشترکی صادر و تأکید کردند که آنها به تلاش های خود به منظور حفظ برجام ادامه خواهند داد.