آشناترین تصویر از کشورهای اروپایی برای مردم، دیدن میادینی است که گرداگرد آن را پرندهها محاصره کردهاند و افراد در حال قدم زدن یا مطالعه در آن هستند، حتی با دیدن تصویری از این مناطق نیز حسی خوشایند وجود آدمی را فرا میگیرد البته برای دیدن چنین صحنههایی نیازی نیست تا در قاره سبز دیگری زندگی کنی بلک
تابناک/ روح زیبایی طلب انسان از هرکجای دنیا احساس خوبی از شنیدن صدای پرندگان، عطر گلها و آرامش آن محیط دریافت میکند؛ حال برای دیدن تمامی این زیباییها لازم نیست کشوری اروپایی را تصور کنیم چراکه پیش از این نیز شاهد خلق چنین صحنههای زیبایی در شهر رشت، اصفهان و دیگر شهرها بودهایم چنانکه هیچ یک از ما لحظهای حس خوش قدم زدن در میدانهای مملو از کالسکه و دوچرخه را از یاد نبردهایم و یا راه رفتن در کنار ساحل آرام و تجربه شیرین گشتن در ماسههای کویری.
اتفاقی که هرگز در شهر بندرعباس شاهد آن نبودهایم و باید گفت اتومبیلها شهر را قرق کردهاند حتی در مناطق ساحلی آن هم شاهد تجمع اتومبیلها در شهر هستیم، اما در حقیقت امروز با وجود پتانسیل و ظرفیتهای شهر بندرعباس باید شاهد فضایی آرام و دنج در راستای شهری توریستی باشیم تا آیندهای روشن را در این حوزه متصور شویم.
راهکارها و پیشنهادات کارشناسانه در این حوزه میتواند کمک شایانی به فردای این شهر کند تا بیش از پیش از این موهبت خدادادی بهره ببریم در این رابطه گفت وگویی با محمد آتشین ماه، پژوهشگر و کارشناس معماری داشتهایم که در ادامه میخوانید:
شهر پیادهمدار چیست؟
شهر پیاده مدار یعنی اولویت پیاده بر سواره در سیستم طراحی شهری که استانداردهای پیاده مداری در هر شهر را اقلیم هر شهر مشخص میکند؛ ما میدانیم که جسم انسان با سطح سنگ فرش معابر اصطکاک ایجاد میکند و باید گفت در شهر پیادهمدار علاوه بر اصطکاک جسمانی، روح نیز درگیر میشود و به یادآوری خاطرات میپردازد، علاوه بر افراد بومی خاطرهای برای مهاجران و گردشگرانی که به شهر آمدهاند را نیز شامل میشود.
یک شهر پیادهمدار باید از چه خصوصیاتی برخوردار باشد؟
یک محیط شهری برای اینکه به شهر پیادهمدار تبدیل شود باید دارای شاخصههایی نظیر پیاده راههای عریض، اندازههای متناسب با مقیاس انسانی، پوشش گیاهی همساز با اقلیم، بدنههای با هویت باشد.
پیادهراه امکانی مهم را فراهم میکند برای مشاهده فعالیتها، ارزشمندیها و تماشای زندگی که کیفیت و آسایش بهتر شهروندان در محور پیاده را حریمهای شهری تعیین میکند، زمانی که در شهر احساس مخاطب ضرب در فضای شهری شد جرقهای ایجاد میشود که سبب خلق خاطره میشود.
شهر پیاده مدار چگونه برای شهروندان ایجاد خاطره میکند؟
به طور مثال شهری را تصور کنید که خودرو در آن تردد نمیکند و به جای آن پیرمردی مسن با دوچرخه خود از کنار عابران عبور میکند، تردد کالسکهها فضا را جذاب و به یادماندنی میکند، میدانی در آن قرار دارد که فواره آن هنگام غروب بسیار تماشایی است و کودکی که مشغول غذا دادن به کبوتران است. در چنین شرایطی است که احساس فضا و تصویر محیطی میشود و خاطرهای ماندگار در ذهن ما ایجاد میکند و پس از سالها با قرار گرفتن دوباره در آن محیط خاطرات قدیمی برای شهروندان زنده میشود.
چطور میتوانیم بندرعباس را به شهری پیاده مدار تبدیل کنیم؟
متأسفانه زیرساخت مناسب برای پیادهروی وجود ندارد و بندرعباس را باید شهری سواره مدار دانست و اتومبیلها فضای زیادی را از شهروندان گرفته اند؛ وجود محیطی بدون خودرو و همراه با تردد دوچرخه و کالسکه یعنی جاری بودن زندگی در شهر و نباید از اهمیت پزشکی فعالیتهایی نظیر پیاده روی غافل شد چراکه پیاده روی از بهترین فعالیتهایی است که یک فرد میتواند برای حفظ سلامتی انجام دهد.
نکته حائز اهمیت دیگر این است که افرادی که مشغول پیادهروی هستند بیشتر از هر زمان دیگری توجه به معماری شهر دارند و در این زمان است که میتوانند توجه بیشتری به زیباییهای محیط شهر داشته باشند و به درک زبان معماری بپردازند این اتفاق برای رانندگان خودرو به ندرت رخ میدهد چرا که آنها در تمام مدت حواس خود را به رانندگی متمرکز کرده اند.
کدام ناحیه از شهر را برای اجرای این طرح مناسب میدانید؟
از میدان شهدا تا میدان ۱۷ شهریور از پتانسیل بالایی برای اجرای این طرح برخوردار است و باید به تقویت پیاده راهها بپردازیم به هر نحوی ماشینها را از این منطقه دور کنیم همچنین باید گرههایی با رویکرد تعامل اجتماعی ایجاد شود که این گرهها شامل فضاهای باز با پوشش گیاهی یا میادین بزرگی به دور از دسترسی سواره به عنوان مثال اهلی کردن پرندگان و بازیهای بومی و محلی و همچنین استفاده از نماد و یا عنصر آب و در کنار آن صفحه نمایشگری برای تماشای رسانه و… باشد.
شهری با این ویژگیها چه تأثیری بر روابط اجتماعی دارد؟
پیادهمداری سبب ایجاد معاشرت بین افراد میشود و این تعاملات اجتماعی میتواند در قالب گفت وگوهای سادهای همچون پرسیدن زمان باشد، اما تأثیر عمیق بر ناخودآگاه انسانها دارد همچنین از موقعیتهای اقتصادی که پیاده روی ایجاد میکند نیز نباید غافل شویم چرا که در این زمان افراد بیشتر اقدام به خرید مواد خوراکی از اغذیه فروشان میکنند و تمایل بیشتری به سر زدن به مغازهها و مراکز خرید اطراف دارند.
به طور حتم محیطی بدون خودرو، شنیدن آواز پرندگان، بوی گلها که به مشام میرسد و درگیری حواس پنجگانه با محیط پیرامون که حس لذت را به آدمی القا میکند محیطی مناسب برای کسب آرامش نیز هست.
شهر پیادهمدار کدام است؟
شهری برای افزایش کیفیت زندگی، جملهای از شهردار سابق بوگوتای کلمبیا، انریکه پنیالوزا «درست مانند پرندهها که برای پرواز ساخته شده اند، انسانها نیز برای پیاده روی خلق شده اند.» شهردار سابق بوگوتای کلمبیا، انریکه پنیالوزا این موضوع را به بهترین شکل بیان کرده است.