تابناک گیلان / متن سفرنامه ناصرالدین شاه به گیلان بهصورت چاپ سنگی در شمارههای پی در پی روزنامه ایران در سالهای ۱۲۸۸ و ۱۲۸۹ در شمارههای ۱۷ الی ۱۱۰ این روزنامه به چاپ سنگی و خط نستعلیق میرزا رضای کلهر به چاپ رسیده بود. استاد منوچهر ستوده در سال ۱۳۶۷ از روی همان متن روزنامه ایران، سفرنامه را با چاپ حروفی و از سوی موسسه فرهنگی جهانگیری منتشر کرد.
این کتاب حاوی متن تصحیح شده، تحشیه، پیشگفتار، تعلیقات، اضافات و فهرست جامع مصطلحات شکار است، که عنوان آن «روزنامه سفر گیلان ناصرالدین شاه قاجار به کوشش منوچهر ستوده» است. همراهان این سفر تقریبا همان همراهان سفر اول مازندران بودند. ولی ناصرالدین شاه توضیحاتی نیز در مورد امور مختلف داده که اهم بعضی از آنها عبارتند از: علمای رشت، لاهیجان و فومن، صاحب منصبان روس، اعیان گیلان، رشت ومحلات آن، رودخانه گوهررود، کشتی آتشین روسها، مردابانزلی، تفریح با کشتی، تماشای کشتی بخار، چراغان کشتی از سوی روسها، آتشبازی در ساحل غازیان و غیره. بعضی از شهرها، قراء و آبادیهای مسیر رفت و برگشت که توضیحاتی راجع به آنها داده عبارتند از: کن، کرج، کمالآباد، قوچحصار، خسروآباد، عبداللهآباد، قزوین، آقابابا، خرزان، لوشان، منجیل، هرزه بیل، رستمآباد، رودبار، شفت، لاهیجان، رشت، سفیدرود، منجیل، قزوین، هزارجریب، خاک علی، سنقرآباد، ینگیامام و ورود به تهران و جلوس در شمسالعماره.
- منبع: به نقل از مقالهای به قلم فاطمه قاضیها