تابناک / نمي‌توان لحظه‌اي از اين جاده چشم برداشت؛ پشت هر پیچ، یک جنگل انبوه نگاهتان را با خود به میان درختان تنومند و کهنسال می‌برد. درنگ مي‌كنيد و هربار وسوسه می‌شوید بايستيد، کوره راهی را بگیرید و تا اعماق جنگل پيش بروید. جاده جنگلی «سیاهکل» به دیلمان، چنین حال و هوایی دارد.
این مسیر ۵۰ کیلومتری، از شالیزارهای سبز برنج شروع می‌شود، از جنگل‌های انبوه عبور مي‌كند و در انتها، از ییلاق‌های رنگارنگ سردر می‌آورد. به دیلمان که نزدیک می‌شوید، کم کم به جای جنگل، دشت‌های سبز ظاهر مي‌شود و نسيمي خنك و مطبوع روح را جلا مي‌دهد.
جادوي سحرانگیز جنگل‌های انبوه، آبشار پرخروش لونک، رودخانه وحشي، یال‌های افسونگر جنگلی و مناظر مه گرفته و قامت بلند و زیبای درختان راش و توسکا تا عمق جان هر مسافری نفوذ می‌کند و همه این جاذبه‌های بهشتی، شگفتی‌های به یاد ماندني طبيعت ايران است.
مسير دسترسي: براي طبيعت گردي در مسير سیاهکل تا دیلمان، ابتدا باید جاده ۴۲ کیلومتری رشت - لاهیجان را طی کنید و قدم به این شهر زیبای گیلان بگذاريد. پس از لاهیجان، باید وارد جاده سیاهکل شوید که سرشار از دار و درخت است. مسیر ۴۵ کیلومتری سیاهکل به دیلمان از میدان بسیج سیاهکل شروع می‌شود و به دلیل پر پیچ و خم بودن جاده ، تقریباً یک ساعت و نیم تا دیلمان راه دارید .
کجا بگردیم؟ اگرچه در مسیر سیاهکل به دیلمان، چندين روستاي كوچك و زیبا خواهید دید، اما مهمترین جاذبه این منطقه، جنگل و ییلاق‌های بعد از آن است. ديدني‌هاي جنگل زیبای سیاهکل، جاذبه‌ای است که در تمام طول این مسیر، شما را همراهی می‌کند .
آغاز جنگل گردی: وقتی از سیاهکل به سمت جنوب، یعنی دیلمان حرکت می‌کنید، مسير جنگل گردی شروع می‌شود. حدود ۱۴ کیلومتر بعد از سیاهکل، به روستای کوچک «توتکی» در کنار جاده می‌رسید که می‌توانید درنگ كنيد و به تماشاي زيبايي‌هاي روستا بنشينيد، اما خود را خیلی خسته نکنید، چون حدود ۱۰ کیلومتر بعدتر، به آبشار «لونک» خواهید رسید. این آبشار در واقع یک آبشار دوقلوی زیباست و در این فصل حسابی پرآب است.
کاروانسرای تی تی: کاروانسرایی که زمانی بر سر راه مسافران خسته قزوین - دیلمان در این جنگل انبوه و سخت، سرپناهی مهم بوده است. در دوره صفویان و در اوج دوران کاروانسرا سازی‌ها، از مصالح محلی و سنگ‌های رودخانه مجاور آن به همت «تی‌تی» خانم ساخته شده است، «تی تی» در زبان گیلکی به معنای شکوفه است.
تقریباً ۱۲ کیلومتر که در جاده برایند، به روستای «بالارود» می‌رسید .این روستا اگرچه خودش هم دیدنی است، اما یک اثر تاریخی دارد که در فهرست میراث ملی هم ثبت شده است. حضور در این مکان سنگی و در سکوت و آرامش بي‌مثال جنگل، همه را به این فکر می‌اندازد که چرا چنین مکان ارزشمندی، این چنین مهجور افتاده است.
ييلاق اسپیلی: دو کیلومتر مانده به دیلمان، یکی از مناطق ییلاقی معروف گیلان قرار دارد؛ روستای ييلاقي «اسپیلی» در كنار ييلاق «لاریخانی»، ييلاقات مرتفع و پر مه و پرجاذبه‌ا‌ي‌اند كه در اين فصل سال، بسيار سرد است و به همراه داشتن پوشاك گرم نبايد فراموش شود.
با طی ۵ کیلومتر ديگر، آبشار لونک میزبان بعدی شماست. آین آبشار کوچک در کنار جاده، جلوه‌ای دوچندان به زیبایی‌های اين مسير داده و هيچ روزي نيست كه اطراف آن، خالي از گردشگر باشد. از اين نقطه به بعد، جاده همچنان می‌پیچد و بالا می‌رود، اما اين بار كاملاً در مه! کم کم پیچ‌ها به پایان می‌رسد و در بالای ابرها، این دشت زیبای دیلمان است که خودنمایی می‌کند.
بهشت دیلمان: شهر دیلمان، سرسبز و بسيار خنک است و روستاهای اطرافش، مقصد نهایی اين سفر است. علاوه براین، شانس تماشای یک اثر تاریخی را هم دارید که آن را چند سال قبل، باستان شناسان از زیر خاک بیرون کشیدند. تاریخ حمام دیلمان که به حمام «میربلوک» هم معروف است، به دوره صفوی برمی‌گردد. برای تماشای آن باید در ورودی شهر، وارد کوچه کنار میراث فرهنگی شوید .در دیلمان، ديدار از روستای «گرمارو» و قلعه تاریخی‌اش را هم از دست ندهید.
دروازه طبيعت: این شهر آرمیده بر دامان درفك كه جنگل‌های انبوه دیلمان را نیز در دل خود جای داده است، آنقدر سرشار از رود و آبشار و جنگل و كوه است كه به راستی میتوان آن را دروازه طبیعت خواند.
در عين حال، سیاهكل همانقدر كه از طبیعت كم ندارد، بهره‌اش از تاریخ نیز بسیار است. منطقه تاریخی و باستانی دیلمان، یكی از مهمترین بخش‌های سیاهكل است؛ فرزندی كه به واسطه غنای فرهنگی و تاریخی‌اش پدر را متمایز ساخته است! به همین سبب از هر سیاهكلی كه بپرسی كجای سیاهكل را بگردم، بی‌تردید اولین جایی كه می‌گوید دیلمان است، با تمام آنچه كه از تاریخ و طبیعت در دلش دارد.
تاریخ دیلمان آنقدر غنا دارد كه میتوان در وصف آن خيلي چيزها نوشت، اما در یك نگاه، در تاریخ ثبت است كه یوحنا از حواریون حضرت مسیح«ع» و صاحب یكی از انجیل‌های چهارگانه مسیحیت، متولد دیلمان بوده است.
اگر در دفتر تاریخ یك گام جلوتر بگذاریم، دیلمان را میتوان با شیعه و فرهنگ شیعی پیوند داد و به همین سبب، دیلمان مبدا شكل‌گیری حكومت شیعه آل‌بویه بوده است و هم‌اكنون نیز دیلمانی‌ها در تعلق داشتن به فرهنگ شیعی شاخص هستند.
آبشار دوقلوي لونك: لونك و باباولی، دو آبشار معروف سیاهكل محسوب می‌شوند، هر چند آبشارهای دیگري هم در این منطقه یافت می‌شود. آبشار لونك، آبشاری دوقلوست كه در فاصله 25كیلومتری جاده كوهستانی سیاهكل به دیلمان واقع شده است. سهولت دسترسی به این آبشار و همچنین وجود امكانات رفاهی مانند اقامتگاه و رستوران‌های محلی، از جمله مزیت‌هایی است كه این آبشار را به یكی از قطب‌های گردشگری سیاهكل تبدیل كرده است. لونك، در عين حال میعادگاهی برای عروس و دامادهايي است كه مایلند میثاق زندگی‌شان را به ثبت طبیعت نیز برسانند و به پاكی آب و به استواری كوه زندگی كنند. زوج‌هاي جوان گيلاني در اولين روز زندگي مشتركشان به رسم قديم، همچنان به اينجا مي‌آيند و بساط شادي به راه مي‌اندازند.
آبشار باباولی هم بیشتر یك آبشار فصلی است، آبشاری در 50كیلومتری جاده دیلمان ـ سیاهكل كه بیش از آن‌كه مانند سایر آبشارهای گیلان، اطرافش را جنگل دربر گرفته باشد، در ميان صخره‌ها جاي گرفته است.
باز هم دیدنی: مطمئن باشید كه اگر به مدت یك هفته هم بار سفر ببندید و به این فكر كنید كه می‌خواهید جنسی از تاریخ و طبیعت را در كنار یكدیگر تجربه كنید، سیاهكل گزینه مناسبی است؛ از حمام تاریخی دیلمان و چشمه‌های آب معدنی لاریخانی گرفته تا غار اسپهدان كه مشهور است به اندازه انسان‌های اولیه قدمت دارد و ديدار از چشم‌اندازهای آغوزی و غارهای یخی و آهكي تي‌تي، تنها بخشي از ديدني‌هاي اين منطقه به شمار مي‌رود.